Τι συνδέει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, το Τοπ Καπί, το ανάκτορο του Καρλομάγνου στη Γερμανία, τον Άγιο Βιτάλιο της Ραβένα στην Ιταλία, την εκκλησία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, το τζαμί της Κόρδοβα, τον καθεδρικό ναό Westminster του Λονδίνου, το μέγα τέμενος Kairouan της Τυνησίας, την Αχειροποίητο στη Θεσσαλονίκη, τα ανάκτορα του Γαλερίου και τον Άγιο Δημήτριο της Θεσσαλονίκης με τη Θεσσαλία; Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ή αλλιώς ο «χασαμπαλιώτικος λίθος».

Το σπάνιο αυτό και εξαιρετικά φημισμένο πέτρωμα, που χρησιμοποιήθηκε σε παγκόσμια μνημεία θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και προέρχεται από τα λατομεία της Χασάμπαλης στο Συκούριο, λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα, παρουσίασε την Τρίτη ο αν. καθηγητής Κοιτασματολογίας- Γεωχημείας του ΑΠΘ, Βασίλειος Μέλφος, σε μία ενδιαφέρουσα διαδικτυακή διάλεξη που πραγματοποιήθηκε μέσω της πλατφόρμας «Rembrandt and the Cat».

Ο καθηγητής που έχει καταγράψει τα μνημεία στα οποία χρησιμοποιήθηκε διαχρονικά ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος τόνισε την ανάγκη προστασίας και ανάδειξης των λατομείων της Χασάμπαλης, σημειώνοντας ότι αποτελούν ένα σημαντικό μνημείο όπου αναδεικνύεται η τεχνολογία της εξόρυξης λίθων από τα ρωμαϊκά χρόνια έως το πρόσφατο παρελθόν. «Τα λατομεία της Χασάμπαλης είναι ένας γεώτοπος και αρχαιολογικός χώρος που πρέπει να προστατευθεί και να αναδειχθεί. Η φήμη του απλώνεται στα πέρατα του κόσμου. Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος, πέρα από τη χρήση στον ελλαδικό χώρο, έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή σπουδαίων μνημείων σε Ιταλία, Τουρκία, Γερμανία, Ισπανία» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Επιστημονικά, ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος είναι ένα εξαιρετικά σπάνιο πέτρωμα και σύμφωνα με τον καθηγητή «ο οφιτοασβεστίτης της Χασάμπαλης, με τις αποχρώσεις σερπεντινίτη και τις λευκές κηλίδες του μαρμάρου, χρησιμοποιήθηκε για τη διακόσμηση αυτοκρατορικών κτισμάτων και εκκλησιαστικών κατασκευών. Αποδεικνύεται ότι είχε ιδιαίτερα μεγάλη ζήτηση κατά τη ρωμαϊκή περίοδο και ακόμα μεγαλύτερη στους βυζαντινούς χρόνους. Ενδεικτικά αναφέρεται η χρήση στο παλάτι του Αδριανού στο Τίβολι στη Ρώμη, τους πράσινους κίονες των ρωμαϊκών λουτρών στη Σαγαλάσα στη Μ. Ασία, σε πολλές θέσεις στην Κωνσταντινούπολη, την Αψίδα του Θριάμβου του Marcus Aurilious, την Κνωσό, τα ρωμαϊκά κτίσματα στο Canterbury κ.ά.» σημείωσε, τονίζοντας παράλληλα ότι η χώρα μας έχει σημαντικό και σπάνιας ποιότητας ορυκτό πλούτο.

Στη συνέχεια παρουσίασε όλα τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όπου χρησιμοποιήθηκε ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος από την αρχαιότητα έως και σήμερα, καθώς και στον τρόπο εξόρυξης των πετρωμάτων και τη διαδικασία μεταφοράς τους από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας και το Λιμάνι του Αγίου Δημητρίου στον Βόλο, ενώ αναφέρθηκε και σε μαρτυρίες για πλωτή μεταφορά τους μέσω της Λίμνης Κάρλα.

Τέλος, ο κ. Μέλφος αναφέρθηκε στην προσπάθεια ανάδειξης και ιστορικής αποτίμησης για να αποκατασταθεί η θέση του Θεσσαλικού Λίθου, ανάμεσα στα παγκόσμια διαπολιτισμικά στοιχεία που έχει ξεκινήσει από το Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας.

Μάλιστα, ο κ. Μέλφος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στα εκθέματα από Πράσινο Θεσσαλικό Λίθο που φιλοξενούνται στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας που είναι ένα τμήμα αγάλματος εφήβου από πράσινο μάρμαρο και μία επιτύμβια στήλη.

Φωτογραφία του 1902 από το λατομείο της Χασάμπαλης

Νατάσα Πολυγένη Ελευθερία