Έντονη είναι η αβεβαιότητα που κυριαρχεί μεταξύ των ανθρώπων του κατασκευαστικού και οικοδομικού κλάδου της Λάρισας, καθώς από τη μία πλευρά οι εταιρείες του κλάδου καλούνται να συνεχίσουν την παραγωγική τους δραστηριότητα, αλλά από την άλλη, σε πολλές περιπτώσεις, είναι αδύνατη η συνάθροιση πολλών ανθρώπων σε ένα μικρό χώρο, όπως π.χ. μια οικοδομή ή ένα εργοτάξιο.

Την ίδια στιγμή οι φορείς της αγοράς και δη οι μεσίτες αναφέρουν πως η κτηματαγορά της Λάρισας υφίσταται ένα σοκ με τις συναλλαγές να έχουν στην κυριολεξία «παγώσει». «Ενώ είχε ζωντανέψει η αγορά των ακινήτων και υπήρχε αύξηση της ζήτησης για νέα και παλιά διαμερίσματα, αυτή κόπηκε «με το μαχαίρι», σε μόλις ένα μήνα, που ενέσκηψε η επιδημία» σημειώνει ο ιδιοκτήτης της RE/MAX delta-Ktima για τους Νομούς Λάρισας και Πιερίας Τάσος Γκουγκούδης.

«Με το πάγωμα του συνόλου της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα και την αβεβαιότητα που επικρατεί, οι αγοραπωλησίες ακινήτων, φυσικά, δεν αποτελούν προτεραιότητα. Είναι ενδεικτικό ότι το 98% των αγοραπωλησιών έχει παγώσει και μόνο ελάχιστες συναλλαγές για ενοικιάσεις ακινήτων γίνονται κυρίως. Στο πλαίσιο αυτό, είναι βέβαιο πως η αυξητική τάση των τιμών ακινήτων θα φρενάρει, ενώ πολλά ακίνητα θα βγουν προς πώληση λόγω των αυξημένων αναγκών ρευστότητας που θα δημιουργηθούν. Και βεβαίως το μέγεθος των επιδράσεων θα εξαρτηθεί κυρίως από τη διάρκεια των τρεχουσών ειδικών συνθηκών» σημειώνει ο κ. Γκουγκούδης.

Στο μεταξύ πιέσεις για μείωση των μισθωμάτων στα επαγγελματικά ακίνητα αναμένουν ιδιοκτήτες ακινήτων εξαιτίας του κορονοϊού αλλά και του μέτρου που έλαβε το Υπ. Οικονομικών για καταβολή μειωμένου μισθώματος από επιχειρήσεις που διέκοψαν υποχρεωτικά τη δραστηριότητά τους.

Ειδικότερα, για τις επιχειρήσεις που διέκοψαν αναγκαστικά την παραγωγική τους λειτουργία, η κυβέρνηση αποφάσισε για το δίμηνο Μαρτίου - Απριλίου να καταβληθεί το 60% του ενοικίου για επαγγελματικά ακίνητα για τις επιχειρήσεις που διακόπτουν υποχρεωτικά τη δραστηριότητά τους. Το συγκεκριμένο μέτρο θα ισχύσει και για τους εργαζομένους τους, εφόσον μισθώνουν πρώτη κατοικία.

Σύμφωνα με τον κ. Γκουγκούδη, στη Λάρισα από το 2015 έως το 2018 τα επαγγελματικά μισθώματα είχαν εμφανίσει αυξητική τάση και εντός του 2019 είχε βρεθεί ισορροπία. Το πρώτο δίμηνο όμως του 2020, η αγορά επαγγελματικών ακινήτων έδειξε σημάδια κόπωσης και παρατηρήθηκαν πιέσεις μείωσης των ενοικίων. Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις είναι βέβαιο πως οι πιέσεις αυτές θα ενταθούν.

Ανάλογη άποψη έχει και η ΠΟΜΙΔΑ, η οποία βλέπει πως η παραπάνω κυβερνητική απόφαση αναμένεται να οδηγήσει και άλλους ενοικιαστές είτε επαγγελματικών χώρων ή κατοικιών να ζητήσουν από τους ιδιοκτήτες μείωση του μισθώματος. Εκτιμούν δε ότι εξαιτίας της κατάστασης το μέτρο θα επεκταθεί χρονικά, με τους ιδιοκτήτες ακινήτων να καλούνται επί της ουσίας να σηκώσουν και πάλι το βάρος από τις επιπτώσεις της νόσου. Πάντως η Ομοσπονδία Ακινήτων σχεδιάζει να ζητήσει εκ νέου τη μείωση των συντελεστών φορολόγησης των εισοδημάτων από μισθώματα κατά 10 μονάδες σε κάθε φορολογικό κλιμάκιο. Σημειώνεται ότι το πρώτο φορολογικό κλιμάκιο ανέρχεται στο 15%, το δεύτερο στο 35% και ο ανώτατος συντελεστής φθάνει το 45%. Η ΠΟΜΙΔΑ ζητάει να μειωθούν σε 5%, 25% και 35%, αντίστοιχα.

Θύμα του ιού η μείωση του ΕΝΦΙΑ

Εξάλλου θύμα του κορονοϊού θα πέσει -όπως δείχνουν τα πράγματα- η μείωση του φετινού ΕΝΦΙΑ καθώς η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών μετατίθεται για του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι ο ΕΝΦΙΑ του τρέχοντος έτους που προγραμματιζόταν να μειωθεί κατά μέσο όρο 8%, θα είναι στα επίπεδα του 2019 και ο φόρος ακινήτων θα υπολογιστεί με τις ισχύουσες τιμές. Αιτία είναι οι ραγδαίες εξελίξεις στην κτηματαγορά αλλά και στην οικονομία γενικότερα, λόγω της πανδημίας, καθώς ενόψει της επερχόμενης επιβράδυνσης της ανάπτυξης ή και της επιστροφής της οικονομίας σε ύφεση, οι τιμές των ακινήτων θα διαφοροποιηθούν.

Σχετικά με τις αντικειμενικές, να θυμίσουμε πως οι ιδιώτες εκτιμητές που είχε προσλάβει το ΥΠΟΙΚ παρέδωσαν τις πρώτες εισηγήσεις τους, για το 50% των ζωνών όλης της χώρας, στις 21 Φεβρουαρίου. Μέχρι τις 17 Μαρτίου επρόκειτο να υποβάλουν στο Υπουργείο Οικονομικών και τις εισηγήσεις τους για το υπόλοιπο 50% των ζωνών, ώστε στη συνέχεια, να τις επεξεργαστούν οι υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ και να βγουν οι τελικοί πίνακες. Το Υπουργείο Οικονομικών αιφνιδιαζόμενο από τις καταιγιστικές εξελίξεις της επιδημίας, προέβη στην παράταση της προθεσμίας υποβολής των εισηγήσεων για το β’ μέρος των περιοχών, μέχρι τις 10 Απριλίου.

Η πρώτη εικόνα που έχουν διαμορφώσει μέχρι στιγμής δείχνει αυξήσεις στις αξίες των ακινήτων στις περισσότερες περιοχές. Σε μέσα επίπεδα οι αυξήσεις κινούνται στο 20%, καθώς από τον Ιούνιο του 2018, που έγινε η τελευταία αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, οι τιμές πώλησης των ακινήτων σε πολλές περιοχές έχουν κάνει άλμα ακόμα και πάνω από 20% ή και 30%. Βέβαια οι εισηγήσεις που θα παραδώσουν οι εκτιμητές για τις νέες αντικειμενικές αξίες σε όλη τη χώρα δεν είναι δεσμευτικές για το οικονομικό επιτελείο. Οι προτάσεις τους θα περάσουν από το φίλτρο της ειδικής ομάδας εργασίας που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Οικονομικών.

Πάντως με τις τιμές πώλησης των κατοικιών στη Λάρισα να βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, το όλο εγχείρημα, της εξίσωσης των πραγματικών τιμών με τις αντικειμενικές μόνο εύκολο δεν θα είναι, καθώς οι τιμές της αγοράς με αυτές της Εφορίας παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις. Αν και το 2018 έγινε μια κάποια προσπάθεια να "κουμπώσουν" οι σχετικές τιμές, η προσπάθεια της εναρμόνισης των τιμών δεν απέφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, οι στρεβλώσεις παρέμειναν καθώς οι τιμές ζώνης, για πολιτικούς λόγους, διατηρήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα για να μην υπάρξουν φορολογικές επιβαρύνσεις.

Σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με στοιχεία μεσιτικών γραφείων και επαγγελματιών της αγοράς, οι διαφορές μεταξύ αγοραίων και αντικειμενικών αξιών παραμένουν στις περισσότερες περιοχές του Δήμου Λαρισαίων σε διψήφια ποσοστά. Συνεπώς «υποψήφιες» για αύξηση των αντικειμενικών αξιών είναι οι περιοχές της Τούμπας, Αμπελοκήπων, Ιπποκράτη, Αγ. Θωμά, Νέας Σμύρνης, Ανθούπολης, Χαραυγής και Αβέρωφ, όπου η τιμή πώλησης των κατοικιών στις λαϊκές αυτές συνοικίες διαμορφώνεται σήμερα από 1.000 ευρώ έως 1.250 ευρώ το τ.μ. τη στιγμή που η αντικειμενική αξία των ακινήτων κυμαίνεται από 700 έως 900 ευρώ το τετραγωνικό. Ανάλογη είναι και η εικόνα και σε άλλες συνοικίες του Δήμου Λαρισαίων, όπως της Ν. Πολιτείας, του σταθμού ΟΣΕ, του Αγ. Αθανασίου, του Αγ. Αντωνίου, της Νεράιδας, της Φιλιππούπολης και του ΑΤΑ, όπου οι τιμές πώλησης καταγράφουν άλμα, με τη διαφορά με τις τιμές ζώνης να φτάνει και το 30%. Στις συγκεκριμένες περιοχές η αντικειμενική αξία έχει προσδιοριστεί στα 900 ευρώ και η πραγματική τιμή πώλησης ακινήτων διαμορφώνεται σε ένα εύρος από 1.150 έως 1.400 ευρώ.

Πάντως ανεξάρτητα από την παράταση που δόθηκε για τις εισηγήσεις των εκτιμητών, το ΥΠΟΙΚ είναι λογικό να σχεδιάζει τη μετάθεση των αντικειμενικών για του χρόνου, ώστε να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην οικονομία και να αποκρυσταλλωθούν οι νέες τιμές των ακινήτων. Συνεπώς το λογικό είναι οι νέες αντικειμενικές να εφαρμοστούν από την 1-1-2021, οπότε ο φετινός ΕΝΦΙΑ θα υπολογιστεί με τις τελευταίες αντικειμενικές αξίες, που είχαν αναπροσαρμοστεί τον Ιούνιο του 2018. Κατ’ ανάγκη δε, θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι τωρινές τιμές εφορίας στις μεταβιβάσεις των ακινήτων.

Αίτημα μεσιτών

Στο μεταξύ, δυσαρεστημένοι εμφανίζονται οι επαγγελματίες μεσίτες Aκινήτων, οι οποίοι δεν εντάχθηκαν στα μέτρα που εξήγγειλε η Πολιτεία για την ανακούφιση από τις συνέπειες της πανδημίας.

«Ακόμα και αν το θέλαμε ή το επιδιώκαμε, η άσκηση του επαγγέλματός μας θα αποτελούσε εν δυνάμει «υγειονομική βόμβα», αφού θα αντίκειτο στους βασικούς κανόνες περί αποφυγής διασποράς της πανδημίας, καθώς το επάγγελμά μας στηρίζεται κατεξοχήν στην προσωπική επαφή, την άμεση επικοινωνία και μετακίνηση, δράσεις που απαγορεύονται ρητώς» τονίζουν ζητώντας να ενταχθούν στα μέτρα στήριξης. «Και εμείς έχουμε οικογένειες που ζουν από την εργασία μας, έχουμε γραφεία, επαγγελματικά έξοδα, πληρώνουμε ενοίκια, απασχολούμε υπαλλήλους, καταβάλλουμε ασφαλιστικές εισφορές, ΦΠΑ και φορολογικά βάρη και έχουμε υποχρεώσεις, όπως κάθε άλλος ελεύθερος επαγγελματίας και εταιρεία. Οι περισσότεροι έχουμε κλείσει τα γραφεία μας από τη Δευτέρα 16 Μαρτίου 2020, ώστε το τέλος της κρίσης να μας βρει με ανοιχτά γραφεία, έτοιμους και πάλι να συνεισφέρουμε τα μέγιστα στην οικονομική ανάπτυξη και την πρόοδο του τόπου».

Γιώργος Νούλης Ελευθερία