Αμερικανοί και Κινέζοι πιέζουν τη χώρα μας να διαλέξει πλευρά στον πρωτοφανή τηλεπικοινωνιακό πόλεμο με βασικό άξονα τις υποδομές των δικτύων 5G. Πού θα καταλήξει τελικά η Ελλάδα; Πότε θα δημοπρατηθεί το φάσμα, και πότε θα γίνει εμπορικά διαθέσιμο; Θα έχουμε κι άλλα φαινόμενα «κεραιομάχων» όπως στην Καλαμάτα;

Ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν εκτενώς στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ ήταν η μετάβαση της χώρας μας στην τεχνολογία 5G. Όπως αναμενόταν και από τις προπαρασκευαστικές συζητήσεις των επιτελών των δύο χωρών, το θέμα του 5G βρέθηκε πολύ ψηλά στην ατζένταStatement from the Press Secretary Regarding the Visit of Prime Minister Kyriakos Mitsotakis of the Hellenic Republic | WhiteHouse.gov. Δεν είναι άλλωστε μυστικό ότι οι ΗΠΑ πιέζουν τους συμμάχους τους παγκοσμίως να κλείσουν την πόρτα στη Huawei, επικαλούμενες την εθνική και παγκόσμια ασφάλεια. 

Σύμφωνα με δήλωσηDonald Trump snubs Greece’s diplomatic overtures | Politico υψηλόβαθμου αξιωματούχου της αμερικανικής κυβέρνησης, υπάρχει «κοινή προσέγγιση για την ασφάλεια της ασύρματης τεχνολογίας 5G» που μοιράζονται ΗΠΑ και Ελλάδα. Στην ανάλυση των Washington TimesAdvancing the U.S.-Greece relationship | The Washington Times επισημαίνεται πως ο κ. Τραμπ ζήτησε από τον κ. Μητσοτάκη «να εξετάσει σοβαρά εναλλακτικές λύσεις 5G δικτύων», καθώς η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι το δίκτυο της Huawei θα συνεπάγεται «παροχή πρόσβασης στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα σε προσωπικά, εμπορικά, βιομηχανικά και αμυντικά δεδομένα, διευκολύνοντας την πιθανή κινεζική κατασκοπεία και επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ενάντια στα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι η χώρα θα λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες της αμερικανικής πλευράς, χωρίς πάντως να δεσμευτεί για αποκλεισμό των Κινέζων από την ανάπτυξη δικτύων. Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε, σύμφωνα με άλλο αμερικανικό δημοσίευμαTrump Meets With Greek Prime Minister to Discuss Strategic Cooperation and Security | The Epoch Times, ότι ούτως ή άλλως το βασικό 4G και 5G δίκτυο της χώρας δεν βασίζεται σε κινεζικό εξοπλισμό. Η δήλωση του πρωθυπουργού είναι μεν ακριβής, αν σταθούμε στα υπάρχοντα συστήματα κορμού των τηλεπικοινωνιακών παρόχων, τα οποία πράγματι δεν βασίζονται σε κινεζικό εξοπλισμό. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τα κεραιοσυστήματα, μεγάλο ποσοστό εκ των οποίων βασίζεται σε κινεζικό hardware.

ekmitsotakistrump4999900.jpg

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στις 7 Ιανουαρίου 2020. [Γραφείο Τύπου Πρωθυπουργού/Δημήτρης Παπαμήτσος/Eurokinissi]

Αντίστοιχη ήταν η τοποθέτηση του πρωθυπουργούA Town Hall Conversation with Prime Minister of Greece Kyriakos Mitsotakis | Atlantic Council στο φόρουμ που διοργάνωσε το think-tank Atlantic Council πριν τη συνάντησή του με τον Τραμπ. Εκεί, o Μητσοτάκης ανέφερε ότι η έκθεση της χώρας μας σε κινεζικές επενδύσεις δεν είναι «υπερβολική» και ότι όλες οι ευαίσθητες υποδομές (όπως τα δίκτυα νέας γενιάς) προστατεύονται επαρκώς.

Σύμφωνα πάντως με διαρροές υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησης –μετά την επιστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη από τις ΗΠΑ– δεν υφίσταται οποιασδήποτε μορφής δέσμευση να μην εμπλακούν οι Κινέζοι στις τηλεπικοινωνιακές υποδομές επόμενης γενιάς, καθώς αυτό αντίκειται στην εγχώρια και κοινοτική έννομη τάξη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι παρά τις πιέσεις η χώρα μας δεν περιλαμβάνεται στις 32 χώρες οι οποίες υπέγραψαν τις προτάσεις της ΠράγαςPrague 5G Security Conference announced series of recommendations: The Prague Proposals | Government of the Czech Republic, υιοθετώντας ουσιαστικά τις αμερικανικές προτάσεις.

ΝΑΤΟ: «Μπορούμε ν’ αντέξουμε την υπόσχεση της φθηνότερης λύσης;»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η έκθεση του Κέντρου Κυβερνοασφάλειας του ΝΑΤΟHuawei, 5G and China as a Security Threat | CDCCOE Nato Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence με τίτλο: «Huawei, 5G και η Κίνα ως απειλή για την ασφάλεια». Στα συμπεράσματα της μελέτης καταγράφονται οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την Huawei «με τις πιο σοβαρές ανησυχίες να είναι εκείνες που σχετίζονται με την κυβερνοασφάλεια, την κρατικά υποστηριζόμενη κατασκοπεία, τη στρατιωτική επιρροή και την ξένη πολιτική παρέμβαση». Οι συντάκτες της μελέτης αναγνωρίζουν ότι μέχρι στιγμής «δεν υπάρχουν δημόσια αποδεικτικά στοιχεία σοβαρών τεχνολογικών ευπαθειών στον εξοπλισμό της Huawei ή της ZTE», χωρίς βέβαια να αποκλείονται «δυνητικές τεχνολογικές ατέλειες που μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον». Στην ίδια μελέτη πάντως αναφέρεται ότι στον αντίποδα των ανησυχιών βρίσκεται η αναγκαιότητα τόνωσης της εθνικής οικονομίας και του εκσυγχρονισμού της υποδομής των κρατών. «Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αντέξουμε την υπόσχεση μιας “φθηνότερης” λύσης που προτείνεται από τη Huawei», αναφέρεται επίσης, επισημαίνοντας και την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα κόστη του κύκλου ζωής κατά την προμήθεια ψηφιακής τεχνολογίας και όχι μόνο το κόστος εγκατάστασης.
Πιέσεις από όλους και προς όλους

Η μάχη για την ανάπτυξη των υποδομών του 5G δικτύου, με τις επιθέσεις κατά της HuaweiHuawei: Αεροπλάνο με τρύπα, της ZTE και άλλων προμηθευτών να κορυφώνονται τους τελευταίους μήνες, είναι μία από τις πλέον δραματικές μάχες που σημαδεύουν τον εντεινόμενο εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-ΚίναςΗΠΑ vs Κίνας: O πόλεμος των τηλεπικοινωνιών.

Ο αποκλεισμός της Huawei και η ουσιαστική διακοπή της συνεργασίας της με αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας είναι η μία μόνο όψη του νομίσματοςΟ παγκόσμιος πόλεμος τεχνολογίας στα δίκτυα 5G με τη Huawei στο επίκεντρο. Από την πρώτη στιγμή, οι ΗΠΑ πιέζουν τους εταίρους τους σε όλον τον κόσμο να ακολουθήσουν τον δρόμο τους, όμως παρά τα μέτρα που έχουν λάβει, η πορεία της Huawei δεν έχει ανακοπείDell’Oro: Worldwide Telecom Equipment market increases after 3 years of decline; VoLTE up 16% Y/Y | IEEE.org, με το παγκόσμιο μερίδιό της (σε τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό) να φτάνει το 29%, με το αντίστοιχο ποσοστό της ΖΤΕ να πλησιάζει το 10%. Φαινομενικά, πρόκειται για μάχη με αντικείμενο την ασφάλεια των δικτύων. Έχουμε όμως βάσιμους λόγους να εικάζουμε ότι είναι ένα παιχνίδι οικονομικής κυριαρχίας. Εκτιμάται άλλωστε ότι οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε όλον τον κόσμο θα δαπανήσουν περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια μέσα στην επόμενη πενταετία μόνο για τις υποδομές των δικτύων 5G.

inspecting-the-antenna-huawei.jpg

Επιθεωρώντας την κεραία 5G. [huawei.com]

Οι πιέσεις προς την Ελλάδα είχαν ξεκινήσει το 2018, προς την κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ και κορυφώθηκαν με τις διαδοχικές επισκέψεις Αμερικανών αξιωματούχων στη χώρα μας. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, που συναντήθηκε με τον κ. Μητσοτάκη τον περασμένο Οκτώβριο, είπε δημοσίως ότι παροτρύνει την Ελλάδα να συνεργαστεί με «αξιόπιστους προμηθευτές» εν όψει της εγκατάστασης του 5G δικτύου. Όπως έγραψε ο Τάσος Τέλλογλου στο σχετικό ρεπορτάζ τουΟ δράκος του κινεζικού 5G στην Ελλάδα και την Ευρώπη «η Ελλάδα δεν πρόκειται να προχωρήσει στην εγκατάσταση 5G εξοπλισμού, αν και εφόσον έχουν αντίρρηση οι ΗΠΑ».

pappasr.jpg

Ο τέως Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Νίκος Παππάς δοκιμάζει τις δυνατότητες που προσέφερε το πρώτο πιλοτικό δίκτυο 5G που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα από την Cosmote στον Δήμο Ζωγράφου.

Σε μεταγενέστερη συνάντηση του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου, Γουίλμπουρ Ρος, με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη, το θέμα τέθηκε εκ νέου, με τον Ρος να δείχνει προς την εναλλακτική λύση της Nokia. Υπενθυμίζεται ότι εκτός της Huawei, εξοπλισμό «πυρήνα» (ή κορμού) κατασκευάζει η Nokia, η Ericsson και η κινεζική ZTE (το αθροιστικό μερίδιο των τεσσάρων στις εγκαταστάσεις 5G δικτύων υπερβαίνει έως τώρα το 90%), ενώ αυτές οι εταιρείες μαζί με τη Cisco φέρονται ότι διαθέτουν την τεχνολογική υπεροχή στον κλάδοTelecom industry’s first 5G core competitive analysis published by GlobalData reveals it is a close race | GlobalData.

Βίντεο της Ericsson για το 5G.

Η συνάντηση Ρος-Πιερρακάκη διεξήχθη λίγες μόλις ημέρες μετά την αναχώρηση του προέδρου της Κίνας από την Αθήνα, καθώς όπως είναι εύλογο πιέσεις δεν ασκούνται μόνο από τους Αμερικανούς, αλλά και από τους Κινέζους. Ο Σι Τζινπίνγκ στις επίσημες δηλώσεις του μετά την συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό επιβεβαίωσε ότι η συνεργασία των δύο χωρών στις τηλεπικοινωνίες μπορεί «να ενισχυθεί και να διευρυνθεί».

Η Ελλάδα περιμένει την ΕΕ

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η χώρα μας δεν έχει λόγο να δεσμευτεί υπέρ ή κατά συγκεκριμένων εταιρειών, καθώς αναμένει την επίσημη τοποθέτηση της ΕΕ για το ζήτημα. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, δεν πρόκειται απλώς για ένα τεχνολογικό ζήτημα, αλλά για ένα ζήτημα που άπτεται των εθνικών συμφερόντων και δη της εθνικής ασφάλειας. Λόγω του περίπλοκου χαρακτήρα του σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η ΕΕ έχει έως τώρα αφήσει τα κράτη-μέλη να διαχειριστούν μεμονωμένα το ζήτημα5G in the EU and Chinese telecoms suppliers | At a Glance, European Parliament, αλλά όπως φαίνεται μέσα στο 2020 θα δοθεί μια συνολική λύση – το πιθανότερο, όπως λένε οι πηγές του inside story, είναι να εκδοθεί μια ευρωπαϊκή οδηγία με συμβουλευτικό αλλά απολύτως σαφή προσανατολισμό που να βοηθήσει ώστε να λυθεί ο γρίφος. Κάτι που είχε συμβεί και με τη μη δεσμευτική προηγούμενη οδηγίαCybersecurity of 5G networks | European Commission.

Όπως φημολογείται πάντως είναι εξαιρετικά απίθανο να αποκλειστεί εντελώς η Huawei και οι άλλες κινεζικές εταιρείες από τη διαδικασία, καθώς σε χώρες όπως η Γερμανία, η Huawei έχει ήδη ενεργό συμμετοχή στον κορμό των υποδομών. Στη Γαλλία το θέμα συζητείται εντόνωςFrance to Toughen 5G Telco Equipment Access, Citing Security | Bloomberg, με μία από τις επικρατέστερες προτάσεις (που ενδέχεται να υιοθετήσει και η ΕΕ) να συνίσταται στον μη αποκλεισμό οποιασδήποτε εταιρείας, αλλά στον αυστηρό έλεγχό τους από την κυβέρνηση (ακόμη και στον κώδικα και τα συστήματα κρυπτογράφησης των προμηθευτών software και hardware).

Τι θα αλλάξει το 5G

Πολλοί αναρωτιούνται αν χρειαζόμαστε το 5G, δεδομένου ότι τα υπάρχοντα δίκτυα καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις τηλεπικοινωνιακές απαιτήσεις μας. Η απάντηση των ειδικών είναι ότι πρόκειται για κοντόφθαλμη προσέγγιση, καθώς οι σημερινές εφαρμογές δεν θα συγκρίνονται καν5G: Έξυπνες πόλεις, οχήματα χωρίς οδηγό έρχονται με τα δίκτυα πέμπτης γενιάς με όσες θα δούμε μετά από 5 ή 10 χρόνια.

Το πλεονέκτημα του 5G, άλλωστε, δεν θα είναι οι απλώς υψηλότερες ταχύτητες σύνδεσης (περίπου δεκαπλάσιες από τις αντίστοιχες του 4G). Το βασικό είναι η εξαιρετική απόκριση (low latency) και αξιοπιστία του δικτύου, που θα επιτρέπει πχ εφαρμογές τηλεϊατρικής ή αυτόνομης οδήγησης, καθώς και η αυξημένη χωρητικότητα και αξιοπιστία του δικτύου, που θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη του Internet of Things, υποστηρίζοντας παράλληλα αναρίθμητες εφαρμογές στους κλάδους της βιομηχανίας, της αγροτοδιατροφής, των κατασκευών, της ενέργειας κ.ά.

konstantinidis.jpg

O καθηγητής χειρουργικής Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης, χειρίζεται από τα Τρίκαλα τους χειρουργικούς βραχίονες που βρίσκονται στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, αξιοποιώντας το 5G δίκτυο.

Πότε θα δημοπρατηθεί το φάσμα

Η δημοπρασία του φάσματος στη χώρα μας δεν αναμένεται να ξεκινήσει πριν τα τέλη του έτους. Η διαδικασία μάλιστα θα ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις: Αρχικά, μέσα στο τέταρτο τρίμηνο του 2020, θα δημοπρατηθούν οι άδειες στα 3,5 GHz, και λίγους μήνες αργότερα (εκτός απροόπτου το καλοκαίρι του 2021) θα ακολουθήσει και η δημοπράτηση των συχνοτήτων στα 700 MHz, οι οποίες αναμένεται να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη του 5G και εκτός αστικών κέντρων. Ο λόγος που η διαδικασία «σπάει» σε δύο φάσεις είναι ότι το φάσμα στα 700 MHz καταλαμβάνεται από τα τηλεοπτικά κανάλια, και θα απαιτηθεί πρόσθετος χρόνος για τη «μετακόμισή» του σε διαφορετικό τμήμα του φάσματοςWhat frequency spectrum will 5G technology use and how does this compare to 4G? | Arrow. Όσον αφορά τις υπόλοιπες συχνότητες που θα απαιτηθούν για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του 5G (24.25–27.5 GHz), ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Αντώνης Τζωρτζακάκης, δήλωσε στη Βουλή ότι επίσης θα αξιοποιηθούν στο μέλλον για το 5G, αλλά θα πρέπει να αναμένουμε μεταγενέστερο διαγωνισμό. Άλλωστε, προς ώρας μόνο η Ιταλία έχει δημοπρατήσει5G Observatory Quarterly Report 4 Up to June 2019 | European Commission το συγκεκριμένο τμήμα του φάσματος.

nokia5g.jpg

[nokia.com]

Εξάλλου, το διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι την ολοκλήρωση του διαγωνισμού δίνει στην ελληνική πλευρά τον απαιτούμενο χρόνο ώστε να μην επιλέξει ουσιαστικά πλευρά στον συνεχιζόμενο εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας. Τυπικά, άλλωστε, η επιλογή είναι θέμα των τηλεπικοινωνιακών παρόχων. Στο μεσοδιάστημα, άλλωστε, θα διεξαχθούν και οι αμερικανικές εκλογές που ενδέχεται να αλλάξουν τους συσχετισμούς και σε αυτό το μέτωπο. Από την άλλη, η χώρα μας χάνει σίγουρα έδαφος στις διεθνείς εξελίξεις, καθώς οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη ξεκινήσειA total of 15 players have launched commercial 5G services as at year-end 2019 | European 5G Observatory την εμπορική διάθεση υπηρεσιών 5G. Ήδη, σε εννιά ευρωπαϊκές χώρες προσφέρονται εμπορικά δίκτυα 5G, ενώ σε αρκετές ακόμη αναμένεται η λειτουργία τους τους προσεχείς μήνες.

Η δημοπράτηση του φάσματος, βέβαια, δεν συνεπάγεται ότι το δίκτυο θα γίνει άμεσα διαθέσιμο για εμπορική χρήση. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αυτό δεν αναμένεται να συμβεί πριν τα τέλη του 2021, καθώς εκτός από τις υποδομές θα απαιτούνται και οι κατάλληλες εφαρμογές – το 5G άλλωστε είναι application-driven.

Ο νόμος που διευκολύνει
Ο αναπτυξιακός νόμος 4635/2019«Αδειοδότηση και Έλεγχος Κατασκευών Κεραιών στην Ξηρά» που ψηφίστηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο στα τέλη Οκτωβρίου διευκολύνει ιδιαίτερα την ανάπτυξη των δικτύων νέας γενιάς, γιατί η αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών (από 4G σε 5G) δεν απαιτεί νέα αδειοδότηση και μπορεί να γίνει άμεσα χωρίς να απαιτείται εκ νέου κατάθεση φακέλου.
Πόσα έσοδα να αναμένει το δημόσιο από το φάσμα του 5G

Από τις πρώτες μέρες του στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο κ. Πιερρακάκης είχε αναφερθεί σε «καινοτόμο διαδικασία» αδειοδότησης, αναφερόμενος προφανώς στην επιλογή να μην επιδιωχθεί πολύ υψηλό αρχικό τίμημα στη δημοπρασία, αλλά να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις και να υποστηριχθεί η καινοτομία και η ταχεία ανάπτυξη που συνδέεται με τα δίκτυα νέας γενιάς.

Όσον αφορά το προσδοκώμενα έσοδα από τη δημοπράτηση του φάσματος, πηγές του αρμόδιου υπουργείου ανέφεραν στο inside story ότι δεν πρέπει να αναμένουμε πολύ εντυπωσιακά χτυπήματα («μην περιμένετε φαραωνικό διαγωνισμό», μας είπαν χαρακτηριστικά). Αντίστοιχα είναι τα συμπεράσματά μας και από off-the-record συνομιλίες με εκπροσώπους των τηλεπικοινωνιακών παρόχων. Ουδείς σε αυτή τη φάση σκοπεύει να διαθέσει πολύ μεγάλα ποσά για την απόκτηση ενός μέρους του φάσματος, που τουλάχιστον σε πρώτη φάση δεν θα έχει άμεση απόδοση. Όπως εκτιμούν ειδικοί αναλυτές, εφόσον προχωρήσει η ανάπτυξη των δικτύων τα έσοδα για το δημόσιο θα έρχονται από πολλαπλές πηγές (μεταξύ των οποίων και η φορολόγηση των παρόχων).

paroxoi.jpg

Η εκτόξευση στα έσοδα των παρόχων μέσω του 5G αναμένεται εκρηκτική.

Η ανάπτυξη των δικτύων 5G απαιτεί επίσης πολύ μεγάλες επενδύσεις, οι οποίες ενδέχεται να φρενάρουν αν ζητηθεί υψηλό τίμημα για την άδεια. Αυτή άλλωστε είναι και η τάση στην Ευρώπη (χαμηλότερο τίμημα ώστε να μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις), με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία, όπου το τίμημα των 6,5 δισ. για τις άδειες 5GGermany raises 6.55 billion euros in epic 5G spectrum auction | Reuters παρότι χαρακτηρίστηκε «επικό», είναι σχεδόν υποδεκαπλάσιο από το αντίστοιχο των αδειών 3G. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δημιουργήσει πολύ υψηλές προσδοκίες για το τίμημα στους θεσμούς, δεδομένου ότι όλα τα έσοδα από τη δημοπράτηση του φάσματος κατευθύνονται στην εξυπηρέτηση του χρέους. Οι πάροχοι βέβαια δεν ήταν διατεθειμένοι να καταβάλουν τόσο υψηλά ποσά για την απόκτηση άδειας (και το είχαν δηλώσει σε συναντήσεις τους με στελέχη της τρόικας), κάτι που σύμφωνα με τις πληροφορίες μας κατανοεί απολύτως η νέα ηγεσία του υπουργείου.

Οι τελικές αποφάσεις και η κατάρτιση του οριστικού πλάνου θα έρθουν το αμέσως επόμενο διάστημα, σε συνεργασία με τον ειδικό σύμβουλο που αναμένεται να προσληφθεί, έπειτα από σχετική προκήρυξη, με αντικείμενο τη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου. Παράλληλα, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την εκτέλεση του έργου «Στόχοι και στρατηγικές για την εισαγωγή και λειτουργία δικτύων 5ης γενιάς στην Ελλάδα» με προϋπολογισθείσα δαπάνη 167.400 ευρώ.

Τι θα επιλέξουν οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών

Οι Αμερικανοί και οι Κινέζοι βέβαια δεν επισκέπτονται μόνο τα κυβερνητικά γραφεία, αλλά συχνά πυκνά βρίσκονται και στις εγκαταστάσεις των τριών τηλεπικοινωνιακών παρόχων που αναμένεται να λάβουν μέρος στις δημοπρασίες για το 5G. Παρότι λεπτομέρειες από τις συναντήσεις αυτές βγαίνουν με μεγαλύτερη δυσκολία, καθώς διακυβεύονται και συμφωνίες πολλών εκατομμυρίων ευρώ, οι πληροφορίες μας λένε ότι σύντομα θα ανακοινωθεί η πρώτη συμφωνία. Κατά τα λεγόμενα στελέχους της αγοράς, η Cosmote θα είναι η πρώτη εγχώρια εταιρεία που θα αναβαθμίσει το δίκτυό της ώστε να είναι συμβατό με δίκτυα 5G. Αυτό ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο, αλλά αυτό που συνιστά έκπληξη είναι ότι η ίδια πηγή αναφέρει πως η σύμβαση θα υπογραφεί με έναν πάροχο εξοπλισμού και όχι με δύο, όπως συνέβη στο δίκτυο προηγούμενης γενιάς, ή και με τρεις όπως είχε διαρρεύσει. Αν λοιπόν επιβεβαιωθούν οι φήμες, το έργο (τουλάχιστον για τα κεραιοσυστήματα) θα αναλάβει εξ ολοκλήρου η Ericsson, αφήνοντας εκτός τόσο τη Nokia, που συμμετείχε στην ανάπτυξη του δικτύου προηγούμενης γενιάς της Cosmote, όσο και τη Huawei. Παρότι η κινεζική εταιρεία δεν προμήθευε την Cosmote με εξοπλισμό, είχαν γίνει αρκετές επαφές με αντικείμενο τη συμμετοχή της στον επερχόμενο διαγωνισμό. Ενδεχομένως, στην εξέλιξη έπαιξε ρόλο η απόφαση της μητρικής Deutsche TelekomExclusive: Deutsche Telekom freezes 5G deals pending Huawei ban decision | Reuters να παγώσει όλες τις συμφωνίες με τους Κινέζους, έως ότου ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο.

Οι πληροφορίες του inside story δεν επιβεβαιώθηκαν μεν επίσημα από την Cosmote και την Ericsson, αλλά ούτε διαψεύστηκαν. Εκπρόσωπος της Cosmote μας ενημέρωσε ότι προς το παρόν δεν υπάρχει οτιδήποτε ανακοινώσιμο, τόνισε πάντως ότι η συνεργασία με την Ericsson και τη Nokia συνιστά επιλογή και σε ομιλικό επίπεδο (βλ. Deutsche Telekom). Μπορούμε λοιπόν να εικάσουμε βάσιμα ότι και στην επόμενη φάση του διαγωνισμού (αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία για τις κεραίες, θα ακολουθήσει άλλη διαδικασία για τον κορμό του δικτύου) θα αποκλειστούν επίσης οι Κινέζοι προς όφελος των δύο ευρωπαϊκών εταιρειών.

Η αντίστοιχη συμφωνία της Vodafone αναμένεται να υπογραφεί τους επόμενους μήνες, αφού ολοκληρωθεί η διεθνής διαγωνιστική διαδικασία που ξεκίνησε η μητρική εταιρεία. Πρόσφατα πάντως ανακοινώθηκε μια πρωτοβουλία του Vodafone GroupVodafone pioneers innovative network tech to increase suppliers and extend rural internet access | Vodafone ώστε να ανοίξει η αγορά και να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τους γνωστούς προμηθευτές. Διαγωνισμός αναμένεται εντός του 2020 και από τη Wind, χωρίς να έχει διαρρεύσει κάτι πιο συγκεκριμένο.

Να σημειώσουμε ότι τόσο η Vodafone όσο και η Wind, που αξιοποιούν ήδη εξοπλισμό της Huawei στο υπάρχον δίκτυό τους, δεν αποκλείεται να επιλέξουν εκ νέου την κινεζική εταιρεία (αλλά πιθανότατα όχι ως αποκλειστικό προμηθευτή εξοπλισμού, όπως μάθαμε). Δεδομένου μάλιστα ότι ο εξοπλισμός της Huawei είναι και φθηνότεροςHuawei 5G Technology Is 20% Cheaper Than Rivals. Superior To Them Too | Alertify, αλλά και υπερτερεί τεχνολογικά, είναι μάλλον απίθανο μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών που την εμπιστεύεται ούτως ή άλλως στα υπάρχοντα δίκτυα, να αλλάξει προμηθευτή επικαλούμενη δυνητικές ανησυχίες.

Πόσες χώρες διαλέγουνFactbox: Deals by major suppliers in the race for 5G | Reuters Huawei, ποιες Ericsson ή Nokia
Παρά τις έντονες αμερικανικές πιέσεις, είναι δεκάδες οι χώρες που έχουν συμφωνήσει με τους Κινέζους για την ανάπτυξη του κορμού και των κεραιοσυστημάτων των δικτύων νέας γενιάς. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις των εταιρειών, η Huawei έχει ήδη κλείσει 65 συμβόλαια με παρόχους, με περίπου τα μισά να έχουν υπογραφεί σε ευρωπαϊκές χώρες. Η Σουηδική Ericsson έχει ήδη κλείσει 78 εμπορικές συμφωνίες σε 14 χώρες, με 24 από τα δίκτυα να είναι ήδη διαθέσιμα εμπορικά. Αντίστοιχα, η φινλανδική Nokia έχει συνάψει 63 συμβόλαια, και 18 από τα δίκτυα που υποστηρίζει λειτουργούν ήδη.
Τι θα γίνει με τους «κεραιομάχους»;

Όσον αφορά το θέμα των εγχώριων αντιδράσεων –προφανώς όχι για το ζήτημα της εθνικής ασφάλειας, αλλά με αφορμή την υγεία των πολιτών–, η πρόσφατη υπόθεση της Καλαμάτας δημιούργησε ιδιαίτερη αίσθηση. Βασιζόμενοι σε αμφιλεγόμενους επιστημονικούς ισχυρισμούς (και εν πολλοίς ψευδοεπιστημονικούς, που μεταξύ άλλων υποστήριζαν ότι το 5G δίκτυο θα στειρώσει τους Καλαματιανούς), οι «κεραιομάχοι» της μεσσηνιακής πρωτεύουσας απαίτησαν από τη δημοτική αρχή να διακοπεί πρόωρα το πιλοτικό πρόγραμμα που έτρεχε στην πόλη. Και το δημοτικό συμβούλιο το δέχθηκε με μεγάλη πλειοψηφίαΠρωτοφανής απόφαση για διακοπή του 5G που εκθέτει την Καλαμάτα | EleftheriaOnline. Αν και επρόκειτο περισσότερο για κίνηση εντυπώσεων, αφού ούτως ή άλλως η πιλοτική περίοδος έληγε την 31η Δεκεμβρίου, δημιούργησε ιδιαίτερη αίσθηση. Η επίσημη ανακοίνωση της Wind που ήταν υπεύθυνη για το πρόγραμμα της Καλαμάτας ήταν ιδιαίτερα δηκτική, κάνοντας λόγο για «τεχνοφοβία και ψηφιακό αναλφαβητισμό» που απειλούν να μας καθηλώσουν.

promo_5g_kalamata.jpg

Διαφήμιση της Wind για το 5G στην Καλαμάτα.

Η υπόθεση της Καλαμάτας, σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, δημιούργησε προβληματισμό στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ ενδεικτικά της ευρύτερης έλλειψης ενημέρωσης ήταν τα σχετικά ερωτήματα και αιτήματα που έφταναν από πολλούς βουλευτές (έγινε λόγος ακόμη και για την παντελώς αβάσιμη αλλαγή των ορίων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας).

Αντίστοιχες απορίες –αλλά και αρκετές τοποθετήσεις– διατυπώθηκαν και κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, στο πλαίσιο της ακρόασης του Δημητρίου ΒαρουτάΗ ακρόαση του Δημητρίου Βαρουτά προκειμένου να διοριστεί στη θέση του αντιπροέδρου της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Απαντώντας στις «ανησυχίες» των μελών του κοινοβουλίου για την ανάπτυξη ενός πιο πυκνού δικτύου κεραιών που θα υποστηρίξουν το 5G, o κ. Βαρουτάς εισέφερε την επιστημονική του άποψη (ως αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πληροφορικής του ΕΚΠΑ): «Όσο πιο πυκνό είναι το δίκτυο των κεραιών, τόσο μικρότερη θα ακτινοβολία θα έχει», και σημείωσε ότι θα πρέπει να κοινοποιηθεί ευρύτερα η λογική αυτή. Εξάλλου, επισήμανε ότι η ΕΕΤΤ δεν έχει οποιαδήποτε αρμοδιότητα στην επιλογή των παρόχων εξοπλισμού του 5G, απαντώντας στις σχετικές ερωτήσεις των βουλευτών.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης έκλεισε το θέμα χωρίς να αφήνει οποιοδήποτε περιθώριο παρερμηνειών. «Τα σύγχρονα ενσύρματα και ασύρματα δίκτυα εντάσσονται στη στρατηγική της κυβέρνησης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Η εγκατάσταση και λειτουργία των εν λόγω υποδομών γίνεται με πρώτιστο μέλημα τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, στο οποίο βεβαίως περιλαμβάνονται η προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος» ανάφερε χαρακτηριστικά η κυβερνητική ανακοίνωση. Επισημαίνεται μάλιστα ότι ο έλεγχος για τα επίπεδα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην Ελλάδα πραγματοποιείται από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), σύμφωνα με τα στοιχεία της οποίας, κατά τους ελέγχους εντός αστικού ιστού όλο το προηγούμενο έτος «δεν διαπιστώθηκαν υπερβάσεις των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, όπως αυτά ορίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία».

dimitris_papastergiou.jpg

O Δήμαρχος Τρικκαίων και πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου αποβιβάζεται από το αυτοκίνητο που οδηγήθηκε εξ αποστάσεως μέσω 5G διασύνδεσης.

Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι κατά το ίδιο διάστημα που σημειώθηκαν οι αντιδράσεις στην Καλαμάτα, πιλοτικές δοκιμές δικτύων πέμπτης γενιάς γίνονταν στους δήμους Ζωγράφου από την Cosmote, και Τρικάλων από τη Vodafone. Σε αμφότερες τις πόλεις, οι αντιδράσεις ήταν μεμονωμένες και δεν επηρέασαν ούτε κατ’ ελάχιστο τις δοκιμές. Όπως μας είπε ο δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου κατά την παρουσίαση του Giga City 5GΗ Vodafone φέρνει το μέλλον με το Vodafone Giga City 5G στα Τρίκαλα | Vodafone σε συνεργασία με τη Vodafone, η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία δεν είναι κάτι μεταφυσικό, αλλά απολύτως μετρήσιμο και διαβεβαίωσε ότι όλες οι μετρήσεις στην πόλη των Τρικάλων δείχνουν ότι οι τιμές είναι πολύ κάτω από τα ούτως ή άλλως πολύ αυστηρά όρια του νόμου. Σε ερώτησή του inside story, ο κ. Παπαστεργίου απάντησε πως οι σταθεροί και φορητοί σταθμοί μέτρησης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που υπάρχουν στην πόλη, και βέβαια η εκπαίδευση των πολιτών, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξάλειψη των φαινομένων τεχνοφοβίας.

Θα αντιμετωπίσει η χώρα μας περιστατικά αντίστοιχα της Καλαμάτας και στο μέλλον; Πιθανότατα ναι. Και αυτό δεν συνδέεται αποκλειστικά με την περιρρέουσα τεχνοφοβία, αλλά κυρίως με την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους δημόσιους φορείς. Και προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη απαιτείται πολύ μεγαλύτερος κόπος από αυτόν που θα απαιτηθεί για την εγκατάσταση του 5G.

Το άρθρο γράφτηκε από τον δημοσιογράφο Γιάννη Γορανίτη και είναι μια προσφορά του Inside Story