Πρόσβαση σε πιο υγιείς χρηματοδοτήσεις, φθηνότερα δάνεια και καλύτερες ρυθμίσεις οφειλών θα δώσει, πρωτίστως σε συνεπείς επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, ο αποκαλούμενος και κρατικός «Τειρεσίας». Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που αποκαλύπτει η «Καθημερινή», η Αρχή θα συγκεντρώνει στοιχεία για τις οφειλές νομικών και φυσικών προσώπων προς δημόσιους φορείς (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δήμους). Με βάση αυτά τα στοιχεία θα κάνει πιστοληπτική αξιολόγηση, στο αποτέλεσμα της οποίας θα έχουν πρόσβαση δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει δώσει τη συγκατάθεσή του και ο αξιολογούμενος.

Ως εργαλείο για υγιείς χρηματοδοτήσεις σε συνεπείς επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα θα λειτουργήσει ο κρατικός «Τειρεσίας», που συστήνεται με πρωτοβουλία του υπουργείου Οικονομικών με τη μορφή ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Το σχέδιο νόμου, που αποκαλύπτει η «Κ», προβλέπει ότι θα συγκεντρώνει όλα τα οικονομικά δεδομένα φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων από οφειλές προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, προκειμένου να υπάρξει πλήρης καταγραφή της συναλλακτικής τους συμπεριφοράς.

Σύστημα βαθμολόγησης

Στόχος θα είναι η αξιολόγηση της πιθανότητας αθέτησης μιας υποχρέωσης και η πιστοληπτική αξιολόγηση, βάσει της οποίας θα δημιουργηθεί ένα σύστημα βαθμολόγησης (scoring) για όλες τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και το οποίο θα αποτελέσει και το διαβατήριο για ρυθμίσεις οφειλών, τη συμμετοχή επιχειρήσεων σε διαγωνισμούς του Δημοσίου για την ανάληψη έργων ή ακόμα και την παροχή κρατικών εγγυήσεων στο πλαίσιο υλοποίησης χρηματοδοτούμενων από το Δημόσιο ή συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. ή άλλο διεθνή οργανισμό προγραμμάτων. Περαιτέρω το σύστημα αξιολόγησης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από ιδιωτικούς φορείς, όπως τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, αλλά και άλλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια, να ρυθμίσουν οφειλές ή να δώσουν πίστωση για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Η χρήση από ιδιωτικούς φορείς του συστήματος βαθμολόγησης που θα παράγει η ανεξάρτητη Αρχή, θα πρέπει σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου να έχει τη ρητή συγκατάθεση του φυσικού ή του νομικού προσώπου, τηρώντας τη νομοθεσία για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Καταλύτης για την αγορά

Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η δημιουργία μιας Αρχής που θα συγκεντρώνει όλες τις οφειλές προς το Δημόσιο –είτε πρόκειται για οφειλές που εξυπηρετούνται κανονικά είτε για οφειλές που είναι σε καθυστέρηση– θα λειτουργήσει ως καταλύτης στην αγορά. Αυτό, γιατί σταδιακά θα μπορεί να συνδυαστεί με άλλες πηγές ενημέρωσης, όπως ο «Τειρεσίας» των τραπεζών, και θα αποτελέσει βασική πηγή άντλησης πληροφόρησης για κάθε συναλλαγή που απαιτεί πίστωση ή κάθε οφειλή που απαιτεί ρύθμιση ή διακανονισμό.

Η πιστοληπτική αξιολόγηση που θα δημιουργηθεί θα καθορίσει τις οικονομικές σχέσεις με το Δημόσιο, τις τράπεζες, όλες τις επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα, αλλά και εμπόρους λιανικής πώλησης, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και προμηθευτές. Σύμφωνα με τις τράπεζες, ωφελημένοι θα είναι κατά κύριο λόγο οι συνεπείς επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, οι οποίοι σήμερα αντιμετωπίζονται με τα ίδια κριτήρια με τους ασυνεπείς λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης που υπάρχει για τη συναλλακτική τους συμπεριφορά με το κράτος.

Με τον τρόπο αυτό η χώρα μας θα αποκτήσει έναν αξιόπιστο μηχανισμό για την παροχή πιστώσεων (credit bureau) αντίστοιχο με αυτούς που λειτουργούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και προοπτικά μπορεί να επιτρέψει ακόμη και την εξατομικευμένη τιμολόγηση για μια σειρά υπηρεσιών, που σήμερα τιμολογούνται ακριβά καθώς βασίζονται σε ελλιπή και αποσπασματικά στοιχεία για το συνολικό ύψος των χρεών ενός φυσικού ή νομικού προσώπου.

Οπως προβλέπει το σχέδιο νόμου που έφερε στη δημοσιότητα η «Καθημερινή», σκοπός της Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης είναι:

• Η συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς.

• Η παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης.

• Η παροχή αξιόπιστης πιστοληπτικής βαθμολόγησης προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους φορείς και λοιπούς ιδιώτες, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.

Ολοι οι φορείς του Δημοσίου

Υπόχρεοι για την παροχή στοιχείων στη νέα Αρχή θα είναι όλοι οι φορείς του δημόσιου τομέα και οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι, όπως αναφέρει το σχέδιο, «υποχρεούνται να εξασφαλίζουν την πρόσβαση ή και να παρέχουν προς την Αρχή έγκαιρα και με ακρίβεια

και να επικαιροποιούν ανά μήνα όλα τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς, περιλαμβανομένων των πληροφοριών ταυτοποίησης και των γενικών πληροφοριών, που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 24 μηνών». Η διασύνδεση θα γίνει εντός 12 μηνών από την πρόσκληση που θα απευθύνει η Αρχή, όταν αυτή συσταθεί, ενώ από την πλευρά της, «η Αρχή υποχρεούται να ενημερώνει τα υποκείμενα δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, δηλαδή τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα, για τους φορείς του δημόσιου τομέα που έχουν συνδεθεί και έχουν παράσχει στοιχεία».

Τα «δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς» που θα τηρούνται θα είναι τόσο οι ληξιπρόθεσμες όσο και μη ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο. Συγκεκριμένα, θα αφορούν:

• Στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης.

• Η φύση της οφειλής.

• Οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής και το επιτόκιο και οι τυχόν μεταβολές τους.

• Οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους.

• Οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής.

• Οι ρυθμίσεις της οφειλής.

• Τα φορολογικά δεδομένα, όπως στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.

• Οι μεταβολές των προσώπων της οφειλής λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής.

• Πληροφορίες για την πορεία τυχόν δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, τυχόν μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και η πορεία της τυχόν δικαστικής προσβολής τους, η άσκηση ποινικής δίωξης ή η ποινική καταδίκη λόγω μη καταβολής των οφειλών, αν η μη καταβολή τους συνιστά αξιόποινη πράξη.

Στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς θα περιλαμβάνονται επίσης στοιχεία όπως αν κάποιος είναι άνεργος ή έχει πτωχεύσει.

Ευγενία Τζώρτζη Καθημερινή