Του Λάμπρου Κίσσα, ΠΕ Χωροτάκτη-Πολεοδόμου Μηχ. Msc, PhDc

Τέθηκε σε διαβούλευση,  ο  Πλωτός Τερματικός Σταθμός FSRU ARGO, από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, ενώ ο φάκελος της μελέτης βρίσκεται αναρτημένος στο Ηλεκτρ. Περιβαλ/κό Μητρώο του ΥΠΕΝ (https://eprm.ypen.gr) με ΠΕΤ: 2302902115.

Οι δήμοι Βόλου, Αλμυρού, Νοτίου Πηλίου, Σκιάθου και Ρήγα Φεραίου, όπως κι η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουν πάρει ξεκάθαρη και ομόφωνη θέση “ΟΧΙ LNG εντός του Παγασητικού κόλπου”, κάτι πολύ βασικό, καθώς βάσει της Κοινοτικής Νομοθεσίας είναι βαρύνουσα η απόφαση της τοπικής κοινωνίας για την εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων βαριάς επικινδυνότητας, όπως είναι ο τερματικός σταθμός FSRU ΑΡΓΩ (ΟΔΗΓΙΑ SΕVΕSO III).

Σύμφωνα με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που υπέβαλλε η ίδια η εταιρεία και τον Πίνακα Περιβαλλοντικής Κατάταξης, το έργο βρίσκεται στην υψηλότερη κατηγορία επιβάρυνσης, στην Α1, βάση της Υπ.Απόφασης ΔΙΠΑ/17185/1069 /24.02.2022 (ΦΕΚ 841/Β/2022), όπως ισχύει. Επίσης, η υπό εξέταση δραστηριότητα υπάγεται στις διατάξεις της ΚΥΑ 172058/2016 (ΦΕΚ 354Β/2016) για τον “Καθορισμό μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/105/ΕΚ «για τροποποίηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζομένων με επικίνδυνες ουσίες» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2003”.

Τα παραπάνω δύο στοιχεία, καθιστούν το έργο επισφαλές κι υποχρεώνουν τους αρμόδιους να το ελέγξουν εξονυχιστικά, καθόσον ο Παγασητικός Κόλπος έχει πολλές ιδιαιτερότητες λόγω της μορφολογίας του  (πολύ αργή ανανέωση υδάτων, Πήλιο/τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους,κλπ).

Αυτό όμως, που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό, είναι ο συνδυασμός της χωροθέτησης και του μέγεθους του έργου, αφού πρόκειται για ένα πλωτό μέσο αποθήκευσης και επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, χωρητικότητας περίπου 150.000m3. Δυστυχώς, δεν έχουμε αντιληφθεί όλοι, το τεράστιο μέγεθος της εγκατάστασης. Η υποβληθείσα ΜΠΕ προσπαθεί να αποκρύψει το εύρος του έργου ή καλύτερα, προσπαθεί ν`αποφύγει κομψά σχετικές αναφορές, κάτι που ακολουθούν κι οι πολιτικοί ταγοί της περιοχής.

Για να κατανοήσουμε την τάξη μεγέθους της εγκατάστασης, θα πρέπει να το αντιπαραβάλουμε με  την κατασκευή του πλωτού τερματικού LNG (FSRU) Αλεξανδρούπολης.

– Συγκεκριμένα, το FSRU Aλεξανδρούπολης, έχει σχεδόν την ίδια χωρητικότητα (153.000m3) κι εδώ ακριβώς σταματούν οι ομοιότητες!

– Γεωγραφικά, το έργο εκεί θα είναι στην ανοικτή θάλασσα, στο Αιγαίο Πέλαγος. Στην περίπτωση του FSRU ARGO, έχουμε τον κλειστό Παγασητικό κόλπο.

– Το FSRU Αλεξανδρούπολης απέχει σχεδόν 17,6 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη και σε απόσταση θαλάσσης πάνω από 10 χλμ. από την πλησιέστερη ακτή.  Στην δική μας περίπτωση, η εγκατατάσταση θα βρίσκεται 1,2χλμ από τον οικισμό Άγιο Στέφανο, 7,5χλμ. από τον Βόλο, 9χλμ. από την κωμόπολη της Ν. Αγχιάλου και 150μέτρα από την πλησιέστερη ακτή! Επίσης, απέχει περίπου ίση με 300μ. από λιμενικές εγκαταστάσεις ιδιοκτησίας της εταιρείας ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ.

– Το ισοδύναμο FSRU Αλεξανδρούπολης (153.000m3), θα καλύπτει όχι μόνο ενεργειακές ανάγκες της χώρας, αλλά και χωρών των Βαλκανίων!  Προφανώς ο FSRU ΑΡΓΩ, δεν προβλέπεται να εξυπηρετήσει την Θεσσαλία, καθόσον ήδη οι συντριπτικοί πλειοψηφία των οικισμών στην Θεσσαλία, αλλά κι οι βιομηχανίες μας, είναι συνδεδεμένες στο υπάρχον δίκτυο διανομής της ΕΠΑ Θεσσαλίας.

– Την παρουσίαση του FSRU Αλεξανδρούπολης, την έκανε ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, ο οποίος τόνισε πως, χάρη στο έργο αυτό, η  Ελλάδα όχι μόνο θα καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες, αλλά θα αποτελεί και πύλη εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου προς τα Βαλκάνια.  Επίσης, παρών ήταν ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Michel, ο Πρόεδρος κ. Radev και ο Πρωθυπουργός κ. Petkov της Βουλγαρίας -η οποία συμμετέχει μετοχικά σε ποσοστό 20% με κρατική εταιρεία στην κατασκευή του έργου- ο Πρόεδρος της Σερβίας κ. Vučić, ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Kovachevski, και ο αποχωρών Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών κ. Pyatt, ο οποίος θα αναλάβει Υφυπουργός Ενέργειας στην Κυβέρνηση των Η.Π.Α.!

Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, γιατί η χωρητικότητα  των 153.000m3 είναι πολύ μεγάλη. Φανταστείτε πως, μετά την ολοκλήρωση της 3ης η δεξαμενής LNG στη Ρεβυθούσα, ο τερματικός της Ρεβυθούσας θα φτάσει τα 225.000m3. με το 30% των 225.000 κ.μ. να επαρκεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς και με το υπόλοιπο 70% να μπορεί να καλύψει το 1/3 των εισαγωγών των χωρών της Βαλκανικής, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας!

Στην περίπτωση του FSRU ARGO, υπάρχει μια ¨σιωπή¨, από τους πολιτικούς ταγούς ή καλύτερα μια προσπάθεια ¨ύπνωσης¨ σα να πρόκειται για την ίδρυση κι εγκατάσταση ενός πρατηρίου καυσίμων!

Τα παραπάνω που αναφέρονται στο μέγεθος του FSRU (Floating Storage – Regasification Unit) ΑΡΓΩ, τα κατέγραψα προκειμένου να αναδείξω την υπερτοπική εμβέλεια του έργου, αν όχι την υπερεθνική επιρροή του.

– Η εγκατάσταση και λειτουργία FSRU, δεν προβλέπεται στο Περιφερειακό Χωροταξικό της Θεσσαλίας, ούτε στο ΓΠΣ του ΠΣ Βόλου, ούτε στο ΓΠΣ της Ν. Αγχιάλου, ούτε στο ΓΠΣ Αλμυρού. Το γεγονός πως δεν αναγράφεται, ότι απαγορεύεται ως χρήση η εγκατάσταση FSRU στα παραπάνω χωρικά σχέδια, δεν σημαίνει πως επιτρέπεται η χρήση. Άλλωστε τα παραπάνω χωρικά σχέδια, έχουν συγκεκριμένη χωρική εμβέλεια κι αρμοδιότητα. Δεν αναγράφεται επίσης στο Εθνικό Χωροταξικό ή στο αντίστοιχο Ειδικό ΧΠ των ΑΠΕ.

Απεναντίας, τόσο στο ΠΧΠ Θεσσαλίας, όσο και στο ΓΠΣ του ΠΣ Βόλου και του ΓΠΣ Αλμυρού, στο κεφάλαιο των λιμενικών εγκαταστάσεων, όλες οι οχλούσες χρήσεις πλην των τουριστικών, μεταφορικών, κλπ, θα πρέπει να απομακρυνθούν από το λιμάνι του Βόλου και να μεταγκατασταθούν στην θέση Τσιγκέλι Αλμυρού. Εκεί, υπάρχουν ήδη λιμενικές εγκαταστάσεις οχλουσών χρήσεων, θεσμοθετημένη ΒΙΠΕ με αντίστοιχες χρήσεις, εγγύτητα στην ΠΑΘΕ, υπό μελέτη/κατασκευή σιδεροδρομικής γραμμής, κλπ.      Πλην όμως, το μέγεθος του FSRU, θεωρώ πως ξεπερνά αυτού του είδους των προαναφερομένων δραστηριοτήτων και λόγω της επικινδυνότητας και των ιδιαιτεροτήτων του Παγασητικού Κόλπου, δεν θα πρέπει να εγκατασταθεί στον κόλπο.

Άλλωστε, προκαλεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός, πως στην επιλογή των σεναρίων για την εγκατάσταση μιας μονάδας υπερεθνικής εμβέλειας, επιλέχθηκε το σενάριο να εκγατασταθεί είτε στην θέση ¨Πευκάκια¨ (2χλμ.από τον Βόλο και 300μ από την ακτή), είτε στην θέση που αναφερόμαστε (Κριθαριά), είτε να μην γίνει καθόλου! Δηλαδή, δεν θα μπορούσε να γίνει μια τόσο μεγάλη επένδυση κάπου αλλού στην Ελλάδα; Ή στα Πευκάκια, ή στην Κριθαριά ή πουθενά; Πραγματικά, είναι αν μη τι άλλο, εντυπωσιακή η χωροθέτηση!

Βεβαίως, υπάρχουν σωρευτικές επιπτώσεις από την τυχόν μελλοντική κίνηση των πλοίων LNG στον Παγασητικό Κόλπο και οι οποίες δεν πρέπει να μελετώνται αποσπασματικά, αλλά αθροιστική με την πλεύση όλων των υπαρχόντων και μελλοντικών προαγραμματισμένων μελλοντικών ροών. Με εξέταση των επιπτώσεων, τόσο στα νερά, όσο και στα ενδιαιτήματα των ιχθύων των κητωδών (φώκιες, κλπ).  Θα πρέπει εδώ να ειπωθεί ότι από καμία διάταξη νόμου δεν προκύπτει ότι οι συνέπειες βιομηχανικών ατυχημάτων εξαιρούνται από την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (δέουσα εκτίμηση). Και φυσικά, από καμία διάταξη νόμου δεν προκύπτει ότι οι συνέπειες άλλων, μη βιομηχανικών, ατυχημάτων (π.χ., σύγκρουση πλοίων, διαρροή λυμάτων από την πλωτή εξέδρα) δεν εξετάζονται κατά το στάδιο αυτό.

Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψην ο χρόνος ανανέωσης των νερών του Παγασητικού, σε φυσιολογικές συνθήκες και σε συνθήκες πιθανών ατυχημάτων συσωρευτικά (βλ. εισροή υδάτων από την λίμνη Κάρλα εξαιτίας του φαινομένου Daniel, κλπ).

Θα πρέπει να εξεταστεί και το γεγονός, πως στον Παγασητικό Κόλπο με τις ιδιαίτερου κάλλους ακτογραμμές, καταλήγουν δεκάδες ¨παραδοσιακοί¨ οικισμοί κηρυγμένοι σε ΦΕΚ, του επίσης κηρυγμένου σε ΦΕΚ όρους του Πηλίου, ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Για όλους τους παραπάνω λόγους (που μπορούσαν να παρουσιαστούν στα πλαίσια ενός άρθρου), θεωρώ πως, η εγκατάσταση του FSRU ARGO λίγο έξω από τον Βόλο, θα πρέπει να απορριφθεί.

Εάν πράγματι, αποδείξει η ΜΠΕ κι εταιρεία πως δεν υπάρχει σε όλη τη χώρα, άλλη περιοχή για την εγκατάσταση μονάδας  FSRU, χωρητικότητας 150.000μ3, ίσως τότε αναφερθούμε αναλυτικά για τα βήματα που πρέπει να προηγηθούν θεσμικά για την χωροθέτησή της στον Παγασητικό Κόλπο.

*Το άρθρο του Λάμπρου Κίσσα (123kissas@gmail.com) δημοσιεύτηκε στο b2green.gr