Η παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων διέρχεται με σαφήνεια από την πρόσθεση αξίας μέσω καινοτομίας, στα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (Σ.Β.Β.Ε.) υποστηρίζει ότι για να υπάρξει αποτέλεσμα στην προσπάθεια σύνδεσης της ακαδημαϊκής / ερευνητικής κοινότητας με τις επιχειρήσεις θα πρέπει να δοθεί βάρος σε ένα πράγμα: στη δημιουργία κοινών συμφερόντων. Τα συμφέροντα αυτά θα πρέπει να φέρουν, κυρίως, τους ανθρώπους κοντά. Τα συμφέροντα να καταλήγουν σε δικτύωση και συνεργασία ανθρώπων. Αν αυτό το επιτύχουμε, τότε, θα έχουμε κάνει ένα τεράστιο βήμα στην προσπάθεια για την ανάπτυξη της χώρας.

Το αναφέρουμε αυτό γιατί μέχρι σήμερα τα απευθείας χρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έρευνα, παρά την ευεργετική τους επίδραση στο «άνοιγμα» της πανεπιστημιακής έρευνας, δημιούργησαν και ορισμένες στρεβλώσεις. Παράδειγμα, οι υψηλές ερευνητικές αποζημιώσεις που προβλέπονταν στα προγράμματα αυτά, έστρεψαν τα πιο δυναμικά ερευνητικά ινστιτούτα και εργαστήρια πανεπιστημίων στην παροχή υπηρεσιών έρευνας προς τις επιχειρήσεις άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιόρισαν την ερευνητική παραγωγική ικανότητά τους για την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών σε ελληνικές επιχειρήσεις.

Από την άλλη μεριά γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η συνεργασία με τις επιχειρήσεις δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα για έναν ερευνητή. Βαρίδια δυστυχώς δεν υπάρχουν στο πως είναι σήμερα δομημένο το σύστημα έρευνας, βαρίδια υπάρχουν και στις επιχειρήσεις.

Μάλιστα, κατά τη συνεργασία ενός ερευνητή με μια επιχείρηση είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν πολλές δυσκολίες.

Σε κάθε περίπτωση, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι ερευνητές, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ο καθένας τις ιδιαιτερότητες του άλλου, ούτως ώστε να έρθουν πιο κοντά.

Το επόμενο θέμα που πρέπει να δούμε στη χώρα στο πλαίσιο της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας αυτή τη δύσκολη αυτή περίοδο της οικονομικής κρίσης, και στο πλαίσιο της αξιοποίησης αποτελεσμάτων της έρευνας, είναι ο θεσμός της διαμεσολάβησης. Δεν έχουμε ανθρώπους στην Ελλάδα που να ξέρουν ακριβώς τι κάνουν τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ινστιτούτα και να μπορούν να βγουν στις επιχειρήσεις να πουλήσουν τις τεχνολογίες και τις λοιπές υπηρεσίες τους. Επιτέλους, όλοι μας, και κυρίως οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μάθουν τι υπηρεσίες προσφέρουν ή είναι σε θέση να προσφέρουν τα ερευνητικά ινστιτούτα, και από την άλλη το Πανεπιστήμιο να τα προβάλλει με τρόπο εύληπτο και κατανοητό.

Είναι ένα απλό πράγμα που όμως δεν έχει γίνει. Αν υλοποιηθεί τότε είναι βέβαιο ότι θα ξεκαθαρίσει το τοπίο με το ποιος κάνει τι στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα και θα διευκολυνθούν και οι σχεδιασμοί της πολιτείας στην κατεύθυνση της οικονομικής ανάπτυξης. 

Η οικονομική όμως ανάπτυξη προϋποθέτει και την τεκμηρίωση προτάσεων για το μέλλον της χώρας. Άλλωστε, η έξοδος της χώρας μας από την κρίση προϋποθέτει την υλοποίηση, και μάλιστα κατά προτεραιότητα, ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων, που θα αξιοποιούν ερευνητικά αποτελέσματα, θα συνδυάζουν καινοτόμες ιδέες με τις ανάγκες της διεθνούς και της εγχώριας αγοράς, και, εν τέλει, θα συμβάλλουν καταλυτικά στην παραγωγή ΑΕΠ και στη δημιουργία καλά αμοιβόμενων (νέων) θέσεων εργασίας.

Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) προτείνει τη δημιουργία «Εθνικού Συμβουλίου Καινοτομίας» και «Ειδικού Ταμείου Καινοτομίας». Το τελικό ζητούμενο, από την υλοποίηση της πρότασής μας είναι η παραγωγή Ελληνικών διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά θα ενσωματώνουν καινοτομίες στην παραγωγή τους,  στη συσκευασία τους, στη διάθεσή τους, στην προβολή τους, κλπ.

Η υλοποίηση της πρότασής μας προϋποθέτει τη δημιουργία ανεξάρτητου φορέα διαχείρισης κεφαλαίων χρηματοδότησης καινοτόμων μεταποιητικών δραστηριοτήτων.

Όσον αφορά τη δομή «Ταμείου», προτείνεται να υιοθετηθεί η δομή Εταιρίας Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών με τη μορφή ΕΚΕΣ ή ΑΚΕΣ. Η υιοθέτηση της συγκεκριμένης δομής διευκολύνει τις διαδικασίες σύστασης, οργάνωσης και λειτουργίας του «Ταμείου», και έτσι δεν εμπλέκεται η δημόσια διοίκηση στη διαδικασία εύρεσης του «προσφορότερου» οργανωτικού σχήματος διαχείρισης, που η εμπειρία μας έχει δείξει ότι δημιουργεί αναίτιες χρονικές καθυστερήσεις. Το «Ταμείο» θα λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομίας και το Διοικητικό του Συμβούλιο θα ορίζεται από τον εκάστοτε αρμόδιο Υπουργό. Το «Ταμείο» θα διοικείται από πενταμελές «Συμβούλιο», το οποίο προτείνουμε να ονομάζεται «Εθνικό Συμβούλιο Καινοτομίας».

Επικεφαλής του «Ταμείου» και του «Συμβουλίου» θα τοποθετηθεί άτομο εγνωσμένου κύρους, που θα προέρχεται απαραίτητα από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Αυτός θα ονομάζεται «Συντονιστής Τεχνολογίας».

Για λόγους απόλυτης διαφάνειας και ευελιξίας, ο ΣΒΒΕ προτείνει στο Εθνικό Συμβούλιο Καινοτομίας να συμμετάσχουν άλλα τέσσερα άτομα, προερχόμενα, δύο από τον Ιδιωτικό Τομέα και δύο από Ερευνητικά Ιδρύματα. Θεωρούμε ότι το πενταμελές αυτό σχήμα μπορεί να επιτύχει την προσδοκώμενη αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου θεσμού.

Κατά τον ΣΒΒΕ, το «Ταμείο» θα πρέπει να λειτουργεί καταρχήν με τη συμμετοχή του κράτους, και, συμπληρωματικά, με κεφάλαια προερχόμενα από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Η συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση της κάθε επένδυσης γίνεται με κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) και θέτει εύλογο χρονικό διάστημα συγκεκριμένης απόδοσης της επένδυσης. Εάν σ’ αυτό το χρονικό διάστημα η επένδυση δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, αυτό συνεπάγεται την απώλεια του επενδυμένου ποσού. Στην αντίθετη περίπτωση, κατά την οποία η επένδυση αποδώσει τα αναμενόμενα, το κράτος εισπράττει δικαιώματα – κέρδη επί της επένδυσης, τα οποία έχουν συμφωνηθεί εξαρχής. Έτσι, θεσμοθετείται μια μορφή ανακυκλούμενου ποσού για τη χρηματοδότηση επενδύσεων καινοτομίας, ενώ ταυτόχρονα πιθανή απώλεια κεφαλαίων προέρχεται από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, δηλαδή δεν δημιουργείται δημοσιονομικό κενό.

*Ο Αθανάσιος Σαββάκης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ).  

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο insider.gr