Τις προσδοκίες των παραγωγών ΑΠΕ για πιθανές αποζημιώσεις έναντι των περικοπών ενέργειας που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος «προσγείωσε» χθες ο γενικός γραμματέας Ενέργειας Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης. Μιλώντας στο συνέδριο Power & Gas Forum ο κ. Αϊβαλιώτης εκτίμησε ότι οι περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ σε μεγάλη κλίμακα θα αφορούν κυρίως την περίοδο 2027-2028. «Θα πρέπει να βρούμε έναν δίκαιο, αποτελεσματικό και οικονομικό τρόπο να τις διαχειριστούμε. Θα ενοχλήσει τους επενδυτές, αφού οι αποδόσεις των έργων θα πέσουν, αλλά θα πρέπει να κατανοήσουν ότι έφτασε το τέλος των μεγάλων αποδόσεων», είπε ο κ. Αϊβαλιώτης, και σε πιο γλαφυρό ύφος πρόσθεσε: «Οπως λένε και στην περίπτωση των αμοιβαίων κεφαλαίων, οι σημερινές αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές».
Η συζήτηση περί αποζημιώσεων για περικοπές ενέργειας έχει ανοίξει άτυπα με αφορμή τον σχεδιασμό για την αύξηση του ηλεκτρικού χώρου που βρίσκεται σε εξέλιξη με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ. Οι περικοπές πράσινης ενέργειας και οι αρνητικές τιμές είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν συνολικότερα τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης λόγω της μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ και της υψηλής μεταβλητότητας της παραγωγής τους, καθώς υστερεί η ανάπτυξη των δικτύων και της αποθήκευσης.
Η υποχώρηση της ζήτησης έχει επιτείνει το πρόβλημα, το οποίο ανέδειξε και ο ACER (η ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Ευρώπης) σε πρόσφατη μελέτη του για την εξέλιξη της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Ε.Ε. το 2023. Στη μελέτη καταγράφεται έκρηξη αρνητικών τιμών στις αγορές της Ε.Ε. το 2023, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας διείσδυσης των ΑΠΕ σε συνδυασμό με τη μείωση της ζήτησης. Οι αρνητικές τιμές είναι μια ένδειξη του τι πρόκειται να συμβεί στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας αν η πληθώρα της προγραμματισμένης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν αντιμετωπιστεί με μετατόπιση της ζήτησης, σημειώνει ο ACER. Η ελπίδα, σύμφωνα με τον ευρωπαίο ρυθμιστή, είναι ότι «τελικά οι μεγαλύτεροι στόλοι ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τα πιο έξυπνα δίκτυα και η καλύτερη τεχνολογία μπαταριών θα καλύψουν το κενό, αλλά προς το παρόν η αναντιστοιχία δημιουργεί μεγαλύτερη ανησυχία σε κυβερνήσεις και εταιρείες από ό,τι πριν από την κρίση».
Σύμφωνα με νέα έκθεση του ACER, οι περιπτώσεις αρνητικών τιμών εκτοξεύτηκαν από 558 το 2022 σε 6.470 το 2023.
Στην Ελλάδα το 2023 οι περικοπές ενέργειας έφτασαν τις 230 MWH, το 2024 προβλέπεται να φτάσουν τις 600 MWH και το 2025 τις 1.500 MWH, μέγεθος που προκαλεί σοβαρούς προβληματισμούς σχετικά με το μέλλον του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας. Στη συζήτηση που αναπτύχθηκε χθες κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου Power & Gas Forum, οι συμμετέχοντες στο σύνολό τους αναγνώρισαν το πρόβλημα τόσο με τη διάσταση της περαιτέρω διείσδυσης των ΑΠΕ όσο και της ευστάθειας και οικονομικότητας του συστήματος, καθώς και την ανάγκη προσαρμογής της αγοράς των ΑΠΕ στη βάση της προσφοράς και της ζήτησης.
Για την αναγκαία αυτή αυτορρύθμιση, κομβικός θα είναι ο ρόλος των διμερών συμβολαίων μακροπρόθεσμης διάρκειας (PPAS). Για να χρηματοδοτηθεί ένα έργο ΑΠΕ από τις τράπεζες θα πρέπει να έχει διασφαλίσει την πώληση της παραγωγής του σε ορίζοντα τουλάχιστον δεκαετίας, που σημαίνει ότι σιγά σιγά η αγορά θα προσαρμόζεται στην προσφορά και στη ζήτηση και δεν θα στηρίζεται στις κρατικές ενισχύσεις, όπως συνέβη τα προηγούμενα χρόνια.
Το νέο βέλτιστο μοντέλο της αγοράς, όπως τόνισε ο καθηγητής του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος, αφορά «σε μια μικρή spot αγορά και σε μια πληθώρα διμερών συμβολαίων».
Στη συζήτηση για τα PPAS, πάντως, η πλευρά της βιομηχανίας, διά του προέδρου της ΕΒΙΚΕΝ Αντώνη Κοντολέων, επισήμανε ότι δεν φτάνουν από μόνα τους για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και ότι χρειάζεται μια βιομηχανική πολιτική που θα επικεντρώνεται στις νέες συνθήκες. Ο ίδιος, αναφερόμενος στη διακοπή λειτουργίας των εργοστασίων της «Γιούλα» και της Ancor, σημείωσε ότι «ο κίνδυνος αποβιομηχανοποίησης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη είναι εμφανής και ένας ακόμη κλάδος που πλήττεται αυτή τη στιγμή είναι η χαλυβουργία της χώρας, καθώς έχει μεγάλο ανταγωνισμό από την Κίνα».
Χρύσα Λιάγγου, Καθημερινή
