Πυρά πανταχόθεν δέχθηκε το σύστημα διατροφικής επισήμανσης Nutri-score στη διάρκεια online συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 27 Οκτωβρίου από το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Περιφερειών για τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (Α.R.E.P.O) , που έχει κύριο αντικείμενο την προώθηση και προστασία των προϊόντων ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ).

Όπως ανέφεραν πολλοί από τους συμμετέχοντες, ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένο το σύστημα NutriScore αδικεί παραδοσιακά προϊόντα με αποδεδειγμένη διατροφική αξία, εξισώνοντάς τα με επεξεργασμένα τρόφιμα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η απερχόμενη πρόεδρος της AREPO και περιφερειακή σύμβουλος Κρήτης, Ειρήνη Χουδετσανάκη, εγείρεται θέμα διακρίσεων σε βάρος των προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις, καθώς υπάρχει κίνδυνος να υπονομευθούν τα θεμέλια που στηρίζουν την ειδική μεταχείριση της οποίας απολαμβάνουν τα προϊόντα αυτά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ίδια τόνισε ότι θα μπορούσε να παρουσιαστεί σοβαρή απειλή για της γεωγραφικές ενδείξεις αν δεν εξαιρεθούν από τη διαδικασία της διατροφικής επισήμανσης. Υπογράμμισε ακόμα τη σημαντική πολιτιστική διάσταση των γεωγραφικών ενδείξεων, που σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν σημεία αναφοράς για τις τοπικές κοινότητες, αλλά και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το παράδοξο της κακής βαθμολογίας

Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης, Μανώλης Καρπαδάκης, αναφέρθηκε στο παράδοξο που προκύπτει από τη χαμηλή βαθμολόγηση του ελαιολάδου και άλλων παραδοσιακών προϊόντων στο σύστημα Nutri-Scοre, κι ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δαπανήσει πολύ χρόνο και χρήματα για να προωθήσει τις τοπικές γεωγραφικές ενδείξεις σε αγορές εκτός ΕΕ ως προϊόντα υγιεινά και υψηλής διατροφικής αξίας. «Τι θα πούμε στον καταναλωτή αυτών των αγορών όταν δει ότι το ίδιο προϊόν το “κατηγορούμε”, τοποθετώντας το σε χαμηλότερη κατηγορία;», διερωτήθηκε. Επεσήμανε επίσης το μειονέκτημα που έχουν στo Nutri-Score τα μονοσυστατικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο και το μελι, ζητώντας να εξαιρεθούν από το σύστημα διατροφικής επισήμανσης, όπως συμβαίνει π.χ. με τα φρούτα.

Όπως εξήγησε, σκοπός του συστήματος διατροφικής επισήμανσης θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των επεξεργασμένων τροφίμων, και όχι των παραδοσιακών, φυσικών τροφίμων με εγνωσμένη διατροφική αξία. Επιπλέον, ενώ μία εταιρεία μπορεί να αλλάξει τη συνταγή ενός επεξεργασμένου προϊόντος για να βελτιώσει το «σκορ» του, δεν μπορεί να γίνει το ίδιο με ένα μονοσυστατικό προϊόν ή με ένα προϊόν που είναι χαρακτηρισμένο ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, που σημαίνει ότι υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες ακολουθούνται για την παραγωγή του.

Μειονέκτημα για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

Ένα θέμα που ανέδειξε η κ. Χουδετσανάκη είναι το μειονέκτημα του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, το οποίο στο Nutri-Score βαθμολογείται ακριβώς το ίδιο με ένα απλό ελαιόλαδο, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν παράγοντες όπως τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά, η βιολογική διατροφική του αξία ή η ασφάλεια χρήσης του, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα ΠΟΠ ελαιόλαδα, παρά την αποδεδειγμένα ανώτερη ποιότητά τους.

Αυτό, όπως εξήγησε, συμβαίνει επειδή ο αλγόριθμος που χρησιμοποιείται για τον καθορισμό του «σκορ» του κάθε προϊόντος είναι ενιαίος για όλα τα προϊόντα, αντί να διαφοροποιείται ανάλογα με την κατηγορία. Ο αλγόριθμος επίσης δε λαμβάνει υπ’ όψιν το επίπεδο επεξεργασίας του κάθε προϊόντος και δεν υπολογίζει την παρουσία συντηρητικών και άλλων πρόσθετων, με αποτέλεσμα ορισμένα επεξεργασμένα και βιομηχανικά προϊόντα να έχουν καλύτερες επιδόσεις από μη επεξεργασμένα.

Πρόταση για de factο ταξινόμηση των ΠΟΠ προϊόντων

Σύμφωνα με την απερχόμενη πρόεδρο της AREPO, η πρόταση του δικτύου προς την Κομισιόν είναι να τροποποιηθεί ο αλγόριθμος του Nutri-Score και να εδράζεται σε επιστημονικά κριτήρια, να οριστούν κατηγορίες για να λαμβάνονται υπ΄όψιν τα κατάλληλα στοιχεία σε κάθε περίπτωση, καθώς και να εξεταστεί η de facto ταξινόμηση για τα ΠΟΠ και παραδοσιακά προϊόντα όπως το ελαιόλαδο.

Προτείνει επίσης την αύξηση των επιστημονικών ερευνών για τη διατροφική αξία των γεωγραφικών ενδείξεων, προκειμένου να διερευνηθεί περαιτέρω η συμβολή τους σε μία ισορροπημένη διατροφή.

Σπύρος Πιστικός