Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη (Capital.gr)

Αν τα Στενά του Ορμούζ κλείσουν, δεν θα μιλάμε πλέον απλώς για μια ακόμη κρίση, αλλά για πλήρες reset στην παγκόσμια ισορροπία ενέργειας, ασφάλειας και οικονομίας. 

Το Στενό του Ορμούζ, πλάτους μόλις 33 χιλιομέτρων στο στενότερο σημείο του, αποτελεί τη σημαντικότερη ενεργειακή δίοδο του πλανήτη. Διασχίζεται καθημερινά από 17 έως 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου - περίπου το 20% της παγκόσμιας ζήτησης. 

Από εκεί εξάγεται το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αποθεμάτων της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κουβέιτ, του Ιράκ και του Κατάρ. Οποιαδήποτε απόπειρα διακοπής της ναυσιπλοΐας, είτε με στρατιωτικά μέσα είτε με έμμεσες επιθέσεις (όπως συμβαίνει με drones και ναρκών από ομάδες-δορυφόρους του Ιράν), ισοδυναμεί με ενεργειακό στραγγαλισμό της παγκόσμιας αγοράς.

Οι πρώτες συνέπειες είναι απολύτως προβλέψιμες:

- Εκτίναξη των τιμών πετρελαίου. Το Brent θα μπορούσε να εκτοξευτεί στα $150 ή και τα $200 το βαρέλι, ανάλογα με τη διάρκεια και το εύρος του αποκλεισμού. Οι επενδυτικές αγορές θα αντιδράσουν βίαια, οι καταναλωτές θα νιώσουν το πλήγμα μέσα σε 48 ώρες.

- Κατάρρευση της ναυλαγοράς σε επίπεδο προβλεψιμότητας. Τα VLCCs που διασχίζουν τον Περσικό θα χρειάζονται war insurance premiums που θυμίζουν εποχές πολέμου στον Περσικό Κόλπο. Παράλληλα, η αυξημένη ζήτηση για τάνκερ σε άλλες διαδρομές (π.χ. Δυτική Αφρική προς Ευρώπη ή Βόρεια Θάλασσα) θα ανατιμήσει τους ναύλους ακόμα και σε περιοχές εκτός ζώνης κινδύνου.

- Στρατιωτική κινητοποίηση. Η Ουάσιγκτον δεν θα αφήσει τα Στενά να κλείσουν χωρίς αντίδραση. Ο αμερικανικός στόλος (και οι σύμμαχοι) θα αναπτύξει δυνάμεις για την προστασία των πλοίων, ενώ το Ιράν θα ανεβάσει τον πήχη. Το ενδεχόμενο άμεσης σύγκρουσης πολλαπλασιάζεται.

- Επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Ένας συνδυασμός ενεργειακού πληθωρισμού, αβεβαιότητας, αύξησης του κόστους μεταφορών και γεωπολιτικής ρευστότητας θα οδηγήσει σε ύφεση. Οι πρώτες που θα πληγούν είναι οι ενεργειακά εξαρτημένες χώρες (Ινδία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα), αλλά το φαινόμενο θα είναι ντόμινο και κανείς δεν μένει αλώβητος.

Το ερώτημα που κυριαρχεί είναι το αν υπάρχει εναλλακτική; Η απάντηση είναι όχι στο εύρος που θα χρειαζόταν.

Ο αγωγός East-West της Σαουδικής Αραβίας μπορεί να μεταφέρει περίπου 5 εκατ. βαρέλια/ημέρα από τον Περσικό στην Ερυθρά Θάλασσα, και ο αγωγός Abu Dhabi–Fujairah λίγο παραπάνω από 1 εκατ. βαρέλια. Όμως αυτά τα μεγέθη καλύπτουν λιγότερο από το 1/3 του ημερήσιου όγκου που περνά από τα Στενά. 

Τα στρατηγικά αποθέματα (όπως το SPR των ΗΠΑ) έχουν χρονικό περιορισμό — αρκούν για εβδομάδες, όχι για μήνες. Και φυσικά, οι ροές LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) από το Κατάρ, που εξαρτώνται επίσης από τα Στενά, δεν έχουν εναλλακτική διαδρομή.

Το Ιράν θα μπορούσε να επιδιώξει ένα τέτοιο σενάριο όχι απαραίτητα για να το διατηρήσει, αλλά για να στείλει μήνυμα ή να απαντήσει σε στρατιωτικές ή οικονομικές κυρώσεις. Μέσω Χούθι, Χεζμπολά και άλλων proxies, έχει ήδη δοκιμάσει και το κλείσιμο των Στενών θα ήταν η τελική κλιμάκωση.

Η διεθνής κοινότητα και ειδικά οι ναυτιλιακές δυνάμεις γνωρίζουν ότι η παγκοσμιοποίηση περνά από το Ορμούζ. Όποιος ελέγχει το Στενό, ελέγχει και το πώς κυλά το πετρέλαιο, δηλαδή η ίδια η οικονομική ζωή του πλανήτη. Και όσο δεν υπάρχει βιώσιμη παράκαμψη, τα Στενά κυριαρχούν.