Ο θερμοσίφωνας έμεινε ανοιχτός όλη νύχτα. Πάλι. Ο ανεμιστήρας στο σαλόνι δουλεύει στο φουλ για να δροσίζει… ένα άδειο δωμάτιο. Ο φορτιστής του κινητού μένει στην πρίζα 24/7. Το air condition σε ψύξη, τα παράθυρα ανοιχτά. Σκηνές από την ελληνική καθημερινότητα. Καμία σχέση με “πράσινη μετάβαση”.

Μπορεί στο άκουσμα της λέξης “βιωσιμότητα” να σκεφτόμαστε φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες, σε ένα βουνό μακριά από εμάς, όμως οι καθημερινές μας πράξεις έχουν κι αυτές μεγάλη βαρύτητα. Μεγαλύτερη απ’ όση φανταζόμαστε.

Τι κάνουμε λοιπόν στην πράξη;

Η βιωσιμότητα ως έννοια φέρνει λίγο την αίσθηση εκείνου του μαθήματος στο σχολείο που ξέραμε ότι είναι σημαντικό, αλλά ποτέ δεν διαβάσαμε ιδιαίτερα. Όλοι ξέρουμε πως πρέπει να καταναλώνουμε λιγότερο, να είμαστε πιο συνειδητοί στις επιλογές μας. Όλοι λέμε πως “κάτι πρέπει να γίνει”. Κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι.

Στην πραγματικότητα, η αλλαγή δεν απαιτεί θαύματα. Ούτε ειδικές γνώσεις φυσικής. Ούτε καν πολλά χρήματα. Απαιτεί προσοχή. Την απλή, βαρετή, καθημερινή προσοχή.

1.   Συνδυαστικά πακέτα

Αν έχεις ξεχωριστούς παρόχους για κάθε μορφή ενέργειας στο σπίτι σου, δες το ενδεχόμενο ενοποίησης, όπου είναι εφικτό, οπως ρεύμα και αέριο με nrg. Πέρα από την οικονομία που θα κάνεις μέσα από τις εκπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης, θα βελτιώσεις και την κατανάλωση σου ολιστικά, καταλαβαίνοντας πότε και πού γίνεται σπατάλη.

2.   Έξυπνες συσκευές

Οι έξυπνες συσκευές δεν είναι απλώς για να λες ότι έχεις apps για τα πάντα. Ένας θερμοστάτης που προσαρμόζει τη θέρμανση ανάλογα με την ώρα της ημέρας ή πρίζες που κλείνουν αυτόματα όταν δεν χρησιμοποιούνται είναι ο καλύτερος τρόπος να σταματήσεις να πληρώνεις ρεύμα για το τίποτα.

3.   Εσύ

Βάλε χρονοδιακόπτη στον θερμοσίφωνα. Ξεκίνα να κλείνεις τις συσκευές από το πολύπριζο και όχι απλώς από το κουμπάκι. Μη φεύγεις από το σπίτι με το laptop, την καφετιέρα και το ηχείο στην πρίζα. Η τεμπελιά έχει κόστος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως η εξοικονόμηση ενέργειας από τις καθημερινές οικιακές πρακτικές μπορεί να μειώσει τις εκπομπές CO₂ κατά 1,4 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Που σημαίνει ότι μπορείς να κάνεις τη διαφορά χωρίς να μετακομίσεις σε ενεργειακά αυτόνομη καλύβα στην Άνδρο.

Ένα θέμα που θέλει υπομονή

Μήπως η πολιτεία δυσκολεύεται να πείσει το κοινό για τη σημασία της βιωσιμότητας, όχι επειδή δεν υπάρχουν επιδοτήσεις και ενημέρωση, αλλά επειδή δεν υπάρχει κουλτούρα; Μπορεί το θεσμικό πλαίσιο να είναι εκεί, όμως εμείς ακόμα δεν έχουμε μάθει να βλέπουμε την ενέργεια ως κάτι πολύτιμο, αλλά ως κάτι αυτονόητο.

Το 2023, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι παγκόσμιες ετήσιες προσθήκες δυναμικότητας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αυξήθηκαν κατά σχεδόν 50% σε σχεδόν 510 γιγαβάτ (GW) - ρυθμός ανάπτυξης θεαματικός θα λέγαμε. Αυτή είναι η 22η συνεχόμενη χρονιά που οι προσθήκες δυναμικότητας ΑΠΕ σημειώνουν νέο ρεκόρ.

Η αλλαγή ήδη συμβαίνει δηλαδή.

Αλλά αν στο σπίτι σου συνεχίζεις να φορτίζεις δεκάδες συσκευές ταυτόχρονα, να έχεις το ψυγείο ρυθμισμένο σαν να ζεις στην Ανταρκτική και να μην έχεις ιδέα τι είναι το “net metering”, τότε όλα αυτά μένουν λίγο στον αέρα.

Το να αλλάξουμε συμπεριφορές που έχουν χτιστεί πάνω σε συνήθεια και άγνοια δεν είναι απλό. Ούτε γρήγορο. Ούτε θέμα ηθικής ανωτερότητας. Είναι θέμα λογικής. Δεν θα σώσεις τον πλανήτη μόνος σου - αρκεί όμως να μην είσαι μέρος του προβλήματος.

Η βιώσιμη ενέργεια δεν είναι στόχος, είναι τρόπος.