Πριν από μερικά χρόνια οι πληρωμές γίνονταν σχεδόν αποκλειστικά με μετρητά, από το 2015 κι έπειτα, με βασικούς επιταχυντές τα capital controls και την πανδημία, οι εγχρήματες συναλλαγές δίνουν σταδιακά αλλά και ταχύτατα τη θέση τους στις μη εγχρήματες.
Την τελευταία διετία, η εγχώρια αγορά πληρωμών βίωσε ολοκληρωτικό μετασχηματισμό, με την αποεπένδυση των συστημικών τραπεζών από τον κλάδο και την τοποθέτηση επενδυτών του εξωτερικού. Η εξειδίκευση, οι νέες λύσεις και οι καινοτόμες τεχνολογίες που φέρνουν ως παρακαταθήκη, αναμένεται να επιταχύνουν την εξέλιξη μιας ήδη εξελισσόμενης αγοράς. Λόγω των προσδοκώμενων μεγάλων περιθωρίων κέρδους, μερίδιο αγοράς διεκδικούν πλέον ακόμα και εταιρείες που παραδοσιακά δραστηριοποιούνταν σε άλλους τομείς, όπως τηλεπικοινωνίες, τυχερά παίγνια, διανομή φαγητού κ.ά.
Τελικό ζητούμενο πληρωτών και δικαιούχων πληρωμών είναι η απρόσκοπτη εμπειρία πληρωμής από τη στιγμή της έναρξής της μέχρι την τελική εκκαθάριση, η επίτευξη του οποίου αναμένεται να συμβεί μέσα από προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρονται ήδη, καθώς και από την εξέλιξη αυτών, όπως αναλύονται παρακάτω.
Σήμερα, πέρα από τις κλασικές συσκευές POS, δίνεται πλέον η δυνατότητα με ειδικό λογισμικό να μετατρέπεται σε POS οποιαδήποτε κινητή συσκευή. Επίσης, προσφέρονται προσαρμοσμένες λύσεις ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ αυξάνεται διαρκώς η χρήση ηλεκτρονικών πορτοφολιών (ewallets) και ψηφιακών καρτών. Ως προσφερόμενες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, ενδεικτικά αναφέρουμε τις άτοκες δόσεις με χρήση πιστωτικής, την πληρωμή μέσω SMS και email, τη δυναμική μετατροπή νομίσματος κ.ά. Η ελληνική αγορά είναι εξοικειωμένη με τις παραπάνω υπηρεσίες, όμως υπάρχουν και τάσεις οι οποίες απαντώνται μεν σε πρώιμα εξελικτικά στάδια αλλά αναδύονται παγκοσμίως. Μερικές από αυτές αναφέρονται επιγραμματικά παρακάτω, επιχειρώντας μια ματιά στο μέλλον των πληρωμών.
«Buy-now-pay-later» (BNPL): Μεταφράζοντας τον όρο ως «Αγοράζω-τώρα-πληρώνωΑργότερα», έμποροι σε συνεργασία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσφέρουν στους αγοραστές τη δυνατότητα αποπληρωμής αγαθών σε δόσεις χωρίς πιστωτική κάρτα. Αρχισε να προσφέρεται πρόσφατα στην Ελλάδα και φαίνεται πως υπάρχουν ακόμα πολλά περιθώρια διεύρυνσης της διάθεσής του.
Open Banking (Ανοικτή Τραπεζική): Τρίτοι πάροχοι έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε τραπεζικά δεδομένα πελατών κατόπιν συγκατάθεσής τους, προσφέροντας νέα εργαλεία πληρωμών και άλλες προσαρμοσμένες υπηρεσίες, βασιζόμενοι στις υποδομές των τραπεζών που καθίστανται προσβάσιμες μέσω ειδικών διεπαφών (APIS). Οι δυνατότητες αυτές δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως ακόμα σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Banking-as-a-service (Baas): Στην «Τραπεζική-ως-υπηρεσία», τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα σε μη τραπεζικές επιχειρήσεις να ενσωματώνουν υπηρεσίες πληρωμών και ψηφιακής τραπεζικής στα δικά τους προϊόντα. Για παράδειγμα, ο πελάτης θέλει να πληρώσει ένα αεροπορικό εισιτήριο με πίστωση και η αεροπορική εταιρεία του επιτρέπει μέσω της ιστοσελίδας της να λάβει δάνειο από συνεργαζόμενη τράπεζα.
Platform Banking: Στην «Τραπεζική-ως-πλατφόρμα», τράπεζες ενσωματώνουν στα προϊόντα τους υπηρεσίες εταιρειών χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintechs), προσφέροντας ολοκληρωμένες χρηματοοικονομικές λύσεις συγκεντρωμένες σε ένα σημείο, βελτιστοποιώντας την εμπειρία του τελικού πελάτη.
Central Bank Digital Currency (CBDC): Ψηφιακά νομίσματα, εκδιδόμενα από κεντρικές τράπεζες. Αποτελούν εναλλακτική των κρυπτονομισμάτων και χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικές συναλλαγές. Μπαχάμες, Νιγηρία και άλλες οκτώ χώρες έχουν ήδη εκδώσει το δικό τους CBDC, ενώ βρίσκεται σε στάδιο διερεύνησης ή πιλοτικής κυκλοφορίας σε περίπου εκατό ακόμα.
Γρηγόρης Καρύδης
Senio manager στο Αdvisory της PWC
