Αντιµέτωπα µε ανατιµήσεις σε δεκάδες προϊόντα, από το φυσικό αέριο έως τα τρόφιµα και από τα αυτοκίνητα έως τις λευκές συσκευές, βρίσκονται πλέον και τα ελληνικά νοικοκυριά, εξαιτίας της διαταραχής της εφοδιαστικής αλυσίδας, που µεταφράζεται σε αύξηση τιµών πρώτων υλών και µεταφορικού κόστους.

Αν διαβάσετε τα συστατικά ενός τυποποιηµένου παγωτού θα δείτε ότι µεταξύ αυτών είναι και το κόµι χαρουπιού. Το εν λόγω συστατικό είναι από τα πλέον σηµαντικά στην παγκόσµια βιοµηχανία τροφίµων, καθώς χρησιµοποιείται για την παρασκευή, όχι µόνο παγωτών, αλλά και σαλτσών, καθώς και σε γαλακτοκοµικά και τυροκοµικά προϊόντα, σε δηµητριακά για το πρωινό, ακόµη και σε τροφές για ζώα συντροφιάς και σε καλλυντικά. Η τιµή του εν λόγω συστατικού φτάνει σήµερα τα 30 ευρώ/κιλό και εκτιµάται από τη βιοµηχανία τροφίµων ότι σύντοµα θα υπερβεί αυτό το ιστορικό ρεκόρ, καθώς ανατιµάται ακόµη και δύο φορές µέσα στην ίδια ηµέρα.

Το παραπάνω είναι ένα µόνο παράδειγµα των πιέσεων που δηµιουργεί, όχι µόνο στη βιοµηχανία τροφίµων, αλλά στους περισσότερους κλάδους της µεταποίησης παγκοσµίως η συνεχιζόµενη διαταραχή στην παγκόσµια εφοδιαστική αλυσίδα, µε παραµέτρους της διαταραχής αυτής την αύξηση του µεταφορικού κόστους και τις ανατιµήσεις σε σειρά πρώτων υλών – από ενεργειακά προϊόντα µέχρι χαλκό, αγροτικά και ζωικά προϊόντα. Πολυεθνικοί κολοσσοί ήδη κάνουν λόγο για πληθωριστικές πιέσεις: η Nestle εκτιµά αύξηση των τιµών στα προϊόντα της για το σύνολο του έτους κατά 4%, η Unilever επισηµαίνει ότι οι ανατιµήσεις στα προϊόντα της επιταχύνονται λόγω των αυξήσεων των τιµών σε βασικές πρώτες ύλες που χρησιµοποιεί, όπως είναι η σόγια, το σιτάρι και το καλαµπόκι, ενώ η Coca-cola 3E έχει ήδη προχωρήσει σε ανατιµήσεις των προϊόντων της και αναµένεται ότι θα συνεχίσει την πολιτική αυτή.

Τα ελληνικά νοικοκυριά βρίσκονται ήδη αντιµέτωπα µε ανατιµήσεις σε δεκάδες βασικά προϊόντα, ανατιµήσεις που φτάνουν έως το 72% στην περίπτωση του φυσικού αερίου, καθώς και πολλές ακόµη σε σειρά βασικών τροφίµων –µικρότερες αλλά ιδιαιτέρως σηµαντικές– καθώς επιβαρύνουν σχεδόν σε καθηµερινή βάση τον οικογενειακό προϋπολογισµό. Οι ανατιµήσεις µάλιστα σε βασικά τρόφιµα, όπως είναι τα έλαια, τα κρέατα, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τυριά, οι µαργαρίνες, αλλά ακόµη και το ψωµί επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση των πιο ευάλωτων οικονοµικά νοικοκυριών.

Από τα αναλυτικά στοιχεία του δείκτη τιµών καταναλωτή που δηµοσιοποιεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και τη σύγκριση των τιµών που ίσχυαν τον Ιούλιο του 2021 σε σύγκριση µε τον Ιούλιο του 2020, προκύπτουν ενδεικτικά ανατιµήσεις στα ακόλουθα προϊόντα: φυσικό αέριο 72,32%, πετρέλαιο κίνησης 20,25%, βενζίνη 16,8%, άλλα βρώσιµα έλαια 16,32%, αρνί και κατσίκι 13,21%, νωπά λαχανικά 8%, νωπά ψάρια 6,58%, νωπά φρούτα 5,19%, φρέσκα θαλασσινά 4,39%, τυριά 3,54%, µαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη 3%, ελαιόλαδο 2,61%, πίτσες και πίτες 2,08%, ζυµαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγµένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%. Και µόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρµετρα η τιµή των καυσίµων αυτό σηµαίνει αυτοµάτως ανατιµήσεις σε σειρά προϊόντων, καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος µεταφοράς. Εκτός από τα ενεργειακά προϊόντα και τα τρόφιµα ανατιµήσεις υπάρχουν και σε σειρά διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα των καινούργιων αυτοκινήτων, οι τιµές των οποίων, σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ έχουν αυξηθεί σε ετήσια βάση κατά 5,3%. Υπενθυµίζεται ότι η αυτοκινητοβιοµηχανία παγκοσµίως δεν µπορεί να καλύψει την αυξηµένη ζήτηση, ενώ αντιµετωπίζει και ελλείψεις σε πρώτες ύλες. Το παραπάνω έχει ως συνέπεια την καθυστέρηση στις παραδόσεις των παραγγελιών και σε πρώτη φάση τη διακοπή της παροχής εκπτώσεων από τις εταιρείες προς τους αγοραστές. Ανατιµήσεις καταγράφονται επίσης σε σειρά άλλων διαρκών καταναλωτικών αγαθών, καθώς µάλιστα τα αποθέµατα που υπήρχαν λόγω της µειωµένης ζήτησης πέρυσι πλέον τελειώνουν. Ενδεικτικά αναφέρουµε την αύξηση τιµών στα ποδήλατα (4,79%), στα έπιπλα κήπου (4,39%), στις µοτοσικλέτες (2,74%), σε εργαλεία (2,68%) και υπολογιστές (0,77%).

Μεσοσταθµικά, πάντως, στις λεγόµενες «λευκές συσκευές» υπάρχουν –σύµφωνα µε στελέχη της αγοράς– αυξήσεις τιµών της τάξης του 5%, ενώ από το φθινόπωρο αναµένονται στις κατηγορίες αυτές ανατιµήσεις που θα φτάνουν το 10%. Βασικότερος λόγος είναι η µη εισαγωγή πλέον από την Κίνα φθηνών µοντέλων αυτής της κατηγορίας, καθώς κάτι τέτοιο είναι οικονοµικά ασύµφορο δεδοµένης της αλµατώδους αύξησης των ναύλων.

Σε ό,τι αφορά ειδικά τα ναύλα για τη µεταφορά εµπορευµατοκιβωτίων, τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία (12 Αυγούστου 2021) του παγκόσµιου δείκτη χρεώσεων κοντέινερ του οίκου Drewry δείχνουν περαιτέρω αύξηση κατά 0,50% την τελευταία εβδοµάδα, ενώ σε σύγκριση µε έναν χρόνο πριν τα ναύλα είναι αυξηµένα µεσοσταθµικά κατά 358%. Η αύξηση αυτή αφορά στην ουσία την αύξηση για τη µεταφορά ενός κοντέινερ 40 ποδών. Ενδεικτικά, η αύξηση για τη µεταφορά ενός τέτοιου κοντέινερ από τη Σαγκάη στο Ρότερνταµ είναι 13.653 δολάρια, χρέωση αυξηµένη κατά 636% σε σύγκριση µε έναν χρόνο πριν. Ο εν λόγω οίκος, από τους πλέον εξειδικευµένους στο αντικείµενο αυτό, εκτιµά περαιτέρω αύξηση των ναύλων τις επόµενες εβδοµάδες. Και µπορεί στην αρχή θεσµικοί φορείς και χρηµατοοικονοµικοί οίκοι να έκαναν λόγο για συγκυριακό φαινόµενο –άποψη που µάλλον φαίνεται να υποχωρεί– όµως οι άνθρωποι της αγοράς έχουν διαφορετική γνώµη. Ο επικεφαλής της Coca-cola HBC εκτίµησε ότι το κόστος θα είναι υψηλότερο το 2022, η διοίκηση της Jumbo εκτιµά ότι η κατάσταση επιδεινώνεται, ενώ πριν από λίγες ηµέρες, από τις σελίδες της «Κ», ο επικεφαλής της Upfield Hellas υποστήριξε ότι οι τιµές θα παγιωθούν σε υψηλά επίπεδα.

Δήμητρα Μανιφάβα Καθημερινή