Την αρχή έκαναν οι Αυστραλοί της Rockfire. Στους Μολάους της Λακωνίας ερευνούν ένα πολυμεταλλικό κοίτασμα, που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, μπορεί να περιέχει κρίσιμες πρώτες ύλες, δηλαδή ορυκτά μέταλλα που θεωρούνται αναγκαία για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και την απεξάρτησή της από την Κίνα. Η Rockfire σκοπεύει να αξιοποιήσει την Ελλάδα ως εφαλτήριο για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Ευρώπη. Και αυτό δεν είναι το μόνο εγχείρημα που βρίσκεται σε εξέλιξη για την εκμετάλλευση του ελληνικού υπεδάφους. Η «Καθημερινή» καταγράφει τις ενδείξεις κοιτασμάτων στην επικράτεια, που έχουν ήδη προκαλέσει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Πρόκειται για πρώτες ύλες απαραίτητες για την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση.

Ενθαρρυντικά μηνύματα για την ύπαρξη ενός πολυμεταλλικού κοιτάσματος με περιεκτικότητα κρίσιμων πρώτων υλών για την ενεργειακή μετάβαση στέλνουν οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις στην περιοχή των Μολάων της αυστραλέζικης εταιρείας Rockfire, εξέλιξη που ενισχύσει τις προσπάθειες της Ελλάδας να προσελκύσει επενδύσεις στον κρίσιμο κλάδο για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και την απεξάρτησή της από την Κίνα. H αυστραλέζικη εταιρεία ήταν η μοναδική που κατέθεσε δεσμευτική οικονομική προσφορά στον διεθνή διαγωνισμό για την εκμίσθωση του δημόσιου μεταλλευτικού χώρου των Μολάων, που προκήρυξε το ΥΠΕΝ το 2021. Η Rockfire είχε τότε χαρακτηρίσει το project πολύ σημαντικό για την ίδια, καθώς σκοπεύει να αξιοποιήσει την Ελλάδα ως εφαλτήριο για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Ευρώπη.

Το 2023, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ερευνητικών γεωτρήσεων για να επιβεβαιώσει τις ενδείξεις κοιτασματολογικών μελετών που είχε πραγματοποιήσει το ΙΓΜΕ τη δεκαετία του 1980 για την ύπαρξη κοιτάσματος ψευδαργύρου. Τα αποτελέσματα των πρώτων ερευνητικών γεωτρήσεων ενθουσίασαν τους Αυστραλούς, αφού αποκάλυψαν ότι το υπέδαφος των Μολάων δεν κρύβει μόνο ψευδάργυρο και μόλυβδο, μέταλλα με πολλές εφαρμογές στη βιομηχανία, αλλά και ποσότητες γερμανίου. Το ασημόλευκο μέταλλο συγκαταλέγεται στον κατάλογο των κρίσιμων πρώτων υλών για την ενεργειακή μετάβαση για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, η οποία εξαρτάται σε ποσοστό 45% από εισαγωγές και σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, που ελέγχει το 60% της παγκόσμιας παραγωγής.

Οι Αυστραλοί δεν έκρυψαν τον ενθουσιασμό τους. «Η Rockfire συνεχίζει μέρα και νύχτα τις γεωτρήσεις στο κοίτασμα των Μολάων», έγραψε σε πρόσφατη ανάρτησή της στο Linkedin, με τον διευθύνοντα της εταιρείας, Ντέιβιντ Πράις, να κάνει λόγο για «πολύ θετικά αποτελέσματα» που αναμένεται να αυξήσουν την αξία του project. Προ περίπου δύο εβδομάδων, στελέχη της Rockfire παρουσίασαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ με ενθουσιώδη τρόπο, όπως αναφέρουν στην «Κ» αρμόδια στελέχη, ενώ συνεχάρησαν και τη διοίκηση της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) για τη δουλειά που έκανε το ινστιτούτο πριν από πολλές δεκαετίες. Οι Αυστραλοί ενημέρωσαν ότι πυκνώνουν τις ερευνητικές γεωτρήσεις, ώστε μέχρι το καλοκαίρι να ολοκληρώσουν το ερευνητικό τους πρόγραμμα και να ακολουθήσει στη συνέχεια η αξιολόγηση και μελέτη βιωσιμότητας του κοιτάσματος, η οποία αν είναι θετική θα ανοίξει τον δρόμο για την παραγωγική λειτουργία του μεταλλείου.

Τα καλά αυτά νέα φαίνεται ότι ενθάρρυναν την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ στο να επισπεύσει το πρόγραμμα διερεύνησης των περιοχών με πιθανολογούμενα κοιτάσματα κρίσιμων πρώτων υλών. Το πρόγραμμα αυτό δρομολογήθηκε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής «Critical Raw Materials», που στοχεύει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, στην προμήθεια βασικών πρώτων υλών που απαιτούνται για την ενεργειακή και την ψηφιακή μετάβαση.

Το ΥΠΕΝ εμφανίζεται έτοιμο να προχωρήσει μέσα στο 2024 σε δύο ακόμη διαγωνισμούς σε περιοχές που έχουν ερευνηθεί πλήρως από την ΕΑΓΜΕ. Προτεραιότητα θα δοθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, στην περιοχή Κέραμος της Χίου, όπου υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη αντιμονίου, και ακολούθως στην περιοχή Κιμμερίων Ξάνθης, η οποία θα διερευνηθεί για την εντοπισμό χαλκού και του άγνωστου για το ευρύ κοινό αλλά κρίσιμου μετάλλου για την ενεργειακή μετάβαση, βισμούθιου. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή φαρμάκων και καλλυντικών αλλά και στη μεταλλουργική βιομηχανία. Η κοιτασματολογική μελέτη για τον μεταλλευτικό χώρο των Κιμμερίων Ξάνθης, συνολικής έκτασης 237 τετραγωνικών χιλιομέτρων, παραδόθηκε την περασμένη Πέμπτη από την ΕΑΓΜΕ στην υφυπουργό Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου. Στη συγκεκριμένη περιοχή κατά τη δεκαετία του 1970 είχε δραστηριοποιηθεί η μεταλλευτική εταιρεία του Πρόδρομου Μποδοσάκη.

Στην περιοχή Κεράμου Χίου υπάρχει βεβαιωμένο κοίτασμα αντιμονίτη, του οποίου κατά διαστήματα πραγματοποιήθηκε εκμετάλλευση και μεταλλουργική επεξεργασία. Την περίοδο 1880-1890 πραγματοποιήθηκε η πιο εκτεταμένη εκμετάλλευση του κοιτάσματος, καθώς και μεταλλουργική επεξεργασία του μεταλλεύματος για την παραγωγή οξειδίου του αντιμονίου από γαλλική εταιρεία. Τα μεταλλεία παρέμειναν κλειστά μέχρι το 1950, οπότε επαναλειτούργησαν από τον όμιλο Μποδοσάκη, για να σταματήσουν δύο χρόνια αργότερα λόγω πτώσης των τιμών. Στην Κέραμο διασώζονται ακόμη και σήμερα οικήματα όπου έμεναν οι εργάτες των λατομείων, αλλά και περίπου 15 στοές εκμετάλλευσης. Οι δύο αυτές περιοχές είναι οι πιο ώριμες από άποψη κοιτασματολογικών ερευνών. Η ΕΑΓΜΕ αναμένεται να παραδώσει μέσα στο επόμενο διάστημα έναν πλήρη κατάλογο των περιοχών με πιθανολογούμενα κοιτάσματα βάσει παλαιότερων ερευνών, που χρήζουν όμως περαιτέρω μελετών για να βγουν σε διαγωνισμούς. Για τις έρευνες έχουν διασφαλιστεί κονδύλια ύψους 15 εκατ. ευρώ από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων για το 2024.

Χρύσα Λιάγγου, Καθημερινή