Αποπληρωμή των πιστωτών με βάση τη δυνατότητα που έχει μια επιχείρηση ή ένας επαγγελματίας και «κούρεμα» του υπολοίπου της οφειλής στο τέλος της περιόδου που θα συμφωνηθεί, και εφόσoν ο οφειλέτης τηρήσει πιστά τη συμφωνία, επιτρέπει η διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού που προβλέπεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας, το οποίο δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. 

Η πρόταση για την αποπληρωμή των οφειλών θα βασίζεται στα εκτιμώμενα έσοδα και έξοδα του οφειλέτη κατά τις προσεχείς τουλάχιστον τρεις οικονομικές χρήσεις. Προϋπόθεση είναι η αναδιάρθρωση των οφειλών, βάσει της συμφωνίας που θα γίνει, να μη φέρει οποιονδήποτε από τους μη συμβαλλόμενους πιστωτές σε χειρότερη θέση από αυτή στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στο πλαίσιο αναγκαστικής εκτέλεσης. Η δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου από την πλευρά του υπουργείου Οικονομίας δεν σημαίνει ότι πρόκειται για το οριστικό κείμενο, καθώς τα επίμαχα θέματα που αποτελούσαν μέχρι σήμερα αντικείμενο διαφωνίας με τους θεσμούς παραμένουν ανοιχτά. Τα βασικότερα από αυτά είναι: 

• Το ύψος των οφειλών που θα ενταχθούν στη διαδικασία. Πρόταση του υπουργείου είναι τα 20.000 ευρώ, ενώ οι θεσμοί αντιπροτείνουν 50.000 ευρώ. 

• Ο χρόνος κατά τον οποίο έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα. Με βάση την πρόταση του υπουργείου στη διαδικασία μπορούν να ενταχθούν όσες οφειλές προς τις τράπεζες ήταν κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 σε 3μηνη καθυστέρηση ή ρυθμίστηκαν μετά την 1η Ιουλίου, ενώ σε ό,τι αφορά το Δημόσιο (εφορία και ασφαλιστικά ταμεία) προτείνεται να ενταχθούν οι βεβαιωμένες οφειλές έως τα τέλη του 2016. Αντίθετα οι θεσμοί θέτουν όριο την 30ή Ιουνίου 2016 τόσο για τις οφειλές προς το Δημόσιο όσο και για τις οφειλές προς τις τράπεζες. 

• Το κατά πόσον θα ενταχθούν στη ρύθμιση οι παρακρατούμενοι φόροι (ΦΠΑ και ΦΜΥ), όπως επίσης ο αριθμός των δόσεων που θα συμφωνηθεί και 

• Η ευθύνη των εγγυητών, για τους οποίους το υπουργείο προτείνει να ισχύσει το «κούρεμα» που θα συμφωνηθεί με τους πιστωτές, ενώ οι θεσμοί ζητούν την εξαίρεσή τους. 

Στόχος από την πλευρά του υπουργείου είναι, πάντως, η σχετική πρόταση να αποτελέσει τη βάση συζήτησης με τους θεσμούς κατά την έλευσή τους στην Αθήνα από την προσεχή Τρίτη. Σημείο συμφωνίας είναι πάντως ότι για να ενταχθεί κάποια επιχείρηση ή επαγγελματίας στον εξωδικαστικό μηχανισμό θα πρέπει εφόσον τηρεί απλογραφικό σύστημα να έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων σε μία τουλάχιστον από τις τρεις χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης ή εφόσον τηρεί διπλογραφικό σύστημα να έχει τουλάχιστον σε μία από τις τρεις τελευταίες χρήσεις θετικό αποτέλεσμα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή καθαρή θετική θέση. 

Την εξωδικαστική διαδικασία μπορούν να εκκινήσουν οι ίδιοι οι οφειλέτες, αλλά και οι τράπεζες ή το Δημόσιο με συστημένη επιστολή που πρέπει να στείλουν προς τον οφειλέτη. Εάν ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί χάνει το δικαίωμα να ξεκινήσει ο ίδιος εκ νέου τη διαδικασία. Από τη διαδικασία εξαιρούνται οι οφειλές που είναι συγκεντρωμένες σε ποσοστό άνω του 85% σε έναν πιστωτή, ενώ από το «κούρεμα» –εφόσον συμφωνηθεί– προστατεύονται οι μικροί πιστωτές, αλλά και οι εργαζόμενοι, οι οποίοι εξοφλούνται στο ακέραιο. Η ρύθμιση των χρεών βασίζεται στην πρόταση που θα κάνει ο οφειλέτης προς τους πιστωτές του ή στις αντιπροτάσεις που θα κάνουν οι πιστωτές, με βάση τα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης ή του ενδιαφερόμενου επαγγελματία. 

Προκειμένου να υπάρξει συμφωνία ο οφειλέτης θα πρέπει να έχει κοινοποιήσει πλήρη στοιχεία σε σχέση με την οικονομική του ή την περιουσιακή του κατάσταση, όχι μόνο στην παρούσα φάση, αλλά και σε προγενέστερη. Συγκεκριμένα θα πρέπει να δηλώσει τυχόν μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων που έκανε κατά την προηγούμενη πενταετία. Η αίτηση για την υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό θα υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), ενώ μέχρι να δημιουργηθεί η εφαρμογή οι αιτήσεις θα υποβάλλονται σε έντυπη και ψηφιακή μορφή στις Διευθύνσεις Ανάπτυξης των Περιφερειακών Ενοτήτων. 

Η υπόθεση ανατίθεται σε πιστοποιημένο συντονιστή, ο οποίος αναλαμβάνει να φέρει σε επαφή –με ηλεκτρονική επικοινωνία και όχι κατ’ ανάγκην φυσική επαφή– όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη εντός συγκεκριμένων προθεσμιών. Για την έγκριση της πρότασης αναδιάρθρωσης οφειλών απαιτείται η συμφωνία του οφειλέτη καθώς και πλειοψηφία τριών πέμπτων των συμμετεχόντων πιστωτών, στους οποίους περιλαμβάνονται τα δύο πέμπτα των συμμετεχόντων με ειδικό προνόμιο. 

Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, η αξιολόγηση της βιωσιμότητας ή η εκπόνηση σχεδίου αναδιάρθρωσης ανατίθεται υποχρεωτικά σε εμπειρογνώμονα. 

Εκτός ΦΠΑ και δάνεια με εγγύηση δημοσίου

Η εξόφληση των οφειλών πρέπει να τηρείται απαρεγκλίτως από τον οφειλέτη, καθώς τρίμηνη καθυστέρηση δίνει το δικαίωμα στους πιστωτές να ζητήσουν την ακύρωση της συμφωνίας αλλά και την αναβίωση των χρεών του. 

Το ίδιο ισχύει και για το Δημόσιο, προς το οποίο ο οφειλέτης θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα συνεπής ως προς την υποχρέωση να υποβάλλει τις φορολογικές του δηλώσεις και να αποπληρώνει τις νέες οφειλές που προκύπτουν από τη δραστηριότητά του. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα χρέη προς το Δημόσιο, το νομοσχέδιο σε ειδικό άρθρο του ορίζει –μένει να συμφωνήσουν και οι θεσμοί– ότι εξαιρείται από τη διαγραφή βασική οφειλή από ΦΠΑ, παρακρατούμενους φόρους και ποσά από καταπτώσεις εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί σε δάνεια με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Δεν επιτρέπεται επίσης η αποπληρωμή των οφειλών του Δημοσίου σε περισσότερες από 120 δόσεις, με εξαίρεση τις οφειλές που υπερβαίνουν τα 2 εκατ. ευρώ, οι οποίες μπορούν να εξοφληθούν σε περισσότερες δόσεις κάτω από συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις. Για οφειλέτες με συνολικό ποσό βασικής οφειλής προς το Δημόσιο μέχρι 20.000 ευρώ, ισχύουν τα εξής: 

• Για βασικές οφειλές έως 3.000 ευρώ, η αποπληρωμή θα γίνεται σε έως 36 μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστη δόση τα 50 ευρώ, χωρίς δυνατότητα διαγραφής. 

• Για βασικές οφειλές άνω των 3.001 ευρώ, η αποπληρωμή θα γίνεται σε έως 120 μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστη δόση 50 ευρώ, χωρίς δυνατότητα διαγραφής. 

Επίσης, η διαγραφή οφειλών προς το Δημόσιο θα γίνεται κατά σειρά παλαιότητας, δηλαδή από την παλαιότερη προς τη νεότερη οφειλή, ενώ δεν επιτρέπεται η χορήγηση περιόδου χάριτος. 

Με δεδομένους πάντως όλους αυτούς τους περιορισμούς, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι, εφόσον τηρούνται οι παραπάνω κανόνες, το Δημόσιο δεν συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, ούτε υποβάλλει πρόταση αναδιάρθρωσης οφειλών, και οι οφειλές προς αυτό προσμετρούνται στις θετικές ψήφους των συμμετεχόντων πιστωτών. Οι παραπάνω περιορισμοί εφαρμόζονται και για τις οφειλές υπέρ τρίτων, που βεβαιώνονται και εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση. Οι περιορισμοί σε σχέση με τους παρακρατούμενους φόρους ισχύουν και για τις εισφορές των εργαζομένων προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, η διαγραφή των οποίων δεν επιτρέπεται. Ειδική διάταξη δίνει πάντως τη δυνατότητα εφαρμογής αυτών των ρυθμίσεων και σε άλλες περιπτώσεις οφειλετών προς το Δημόσιο. Συγκεκριμένα, ορίζει ότι το ελληνικό Δημόσιο και οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, έπειτα από αίτηση οφειλετών, μπορούν να προτείνουν ανάλογες ρυθμίσεις οφειλών με αυτές που αποδέχονται ή αντιπροτείνουν στο πλαίσιο της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, ακόμα και για τους οφειλέτες που δεν υπάγονται στον εξωδικαστικό μηχανισμό. 

Καθημερινή (Ευγενία Τζώρτζη)